ਸਾਹਿਤ

ਸਰਕਾਰ ਲੈਂਦੀ ਸਾਰ ਜੇ ,ਰੁਲਣ ਨਾ ਜਵਾਨੀਆਂ

ਭੱਠੀ ‘ਚ ਪੈਣ ਤਰੱਕੀਆਂ ,ਸੱਭੇ ਸ਼ਤਾਨੀਆਂ

 

ਮਿਲਦਾ ਟੁੱਕਰ ਰੱਜਵਾਂ, ਹੋਣ ਕਿਉਂ ਵਿਰੁਧ

ਅਪਣੀ ਧਰਤ ਸਾਂਭਦੇ ,ਛੱਡ ਕੇ ਬਿਗਾਨੀਆੰ

 

ਪੱਲੇ ‘ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਲੈ ਗਏ ,ਆਸ਼ਾਂ ਤੇ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ

ਪੁੱਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਤੜਪਦੇ,ਤੱਕ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ

 

ਆ ਕੇ ਕਦੀ ਤੂੰ ਵੇਖ ਲੈ,ਜਿੰਦ ਦਾ ਅਖੀਰ ਹੈ

ਦੇਵੀਂ ਭੁਲਾ ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ,ਸੱਭੇ ਨਦਾਨੀਆਂ

 

ਪੀਵੇ ਜੁ ਪਾਣੀ ਵਾਰ ਕੇ,ਦਿਲ  ਤੋਂ ਦੁਆ ਕਰੇ

ਲੰਘੀ ਉਮਰ ਦੱਸਣ ਕਿਉ ਮਾੜੀਆ ਜਨਾਨੀਆਂ

ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀਤ

"ਉਹ" ਕੱਚਾ ਕੋਠਾ ਸੀ ਅਪਣਾ ਮਾਂਏਂ! ਕਿੰਨਾ ਪਿਆਰਾ!

ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸੀ ਘੜਾ ਘਰੋਟੀ ਤੇ ਨਾਲ ਚੌਂਕਾ ਸਚਿਆਰਾ।

 

ਤੈਨੂੰ ਮਿੱਟੀ  ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇਖ ਕੇ, ਸ਼ੌਕ ਸੀ ਮੈਨੂੰ ਚੜ੍ਹਿਆ।

ਮੈਂ ਵੀ ਚਾਅਵਾਂ ਨਾਲ  ਸੀ ਇੱਕ ਦਿਨ,ਚੁਲ੍ਹਾ ਚੌਂਕਾ ਘੜਿਆ।

 

 ਤੂੰ ਵੀ ਸੀ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ, ਮਾਂਏਂ! ਮੈਨੂੰ ਗਲ਼ ਨਾਲ ਲਾਇਆ।

ਕਿਹਾ ਸੀ ਧੀਏ ! ਅੱਜ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਅੱਧਾ ਭਾਰ ਵੰਡਾਇਆ।

 

ਘਰ ਦੀ ਚੌਖਟ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਸੀ, ਖੂਹ ਦਾ ਜਗਤ ਨਿਆਰਾ।

ਖਿੜੀ ਦੁਪਹਿਰੇ ਢੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਖੂਹ ਉੱਤੇ ਪਿੰਡ ਸਾਰਾ।

 

ਢਾਕੇ ਲਾ ਕੇ ਘੜਾ ਜਦੋਂ ਮੁਟਿਆਰ ਕੋਈ ਸੀ ਆਉਂਦੀ।

ਹੁਸਨ ਜਵਾਨੀ ਤੱਕ ਕੇ,ਮਸਤੀ ਖੂਹ ਨੂੰ  ਸੀ ਨਸ਼ਿਆਉੰਦੀ।

 

ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਖੂਹ ਦੀ ਰੌਣਕ, ਯਾਦ ਸੀ  ਮੈਨੂੰ  ਆਉਂਦੀ।

ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਬਹਾਨੇ ਸੀ ਮੈਂ ਭੱਜ ਸਕੂਲੋਂ ਆਉਂਦੀ।

 

ਕੱਪੜੇ ਧੋਂਦਾ, ਪਾਣੀ ਢੋਂਦਾ ਸੀ ਸਖ਼ੀਆਂ ਦਾ ਟੋਲਾ।

ਹਾਸਾ ਠੱਠਾ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਘੁੰਢ ਦਾ ਕਰਕੇ ਓਹਲਾ।

 

ਰਾਤ ਚਾਨਣੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੂਹ 'ਤੇ, ਹੁਸਨ ਸੀ ਰਹਿੰਦਾ ਮਘਦਾ।

ਸੁੰਨਾ ਖੂਹ ਮੈਂ ਜਦ ਤੱਕਦੀ ਹਾਂ, ਦਰਿਆ ਨੈਣੋਂ ਵਗਦਾ।

 

ਪੱਕੇ ਕੋਠੇ, ਪਾਏ "ਮਾਂ" ਕਿਉੰ ਵਿਹੜੇ ਕੰਧ ਉਸਾਰੀ।

ਸਾਂਝਾਂ ਨੇ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ, ਜਦ ਉੱਸਰੀ ਚਾਰ ਦਿਵਾਰੀ।

 

ਕੱਚੇ ਕੋਠੇ ਨਾਲ ਮੁਹੱਬਤ, ਸਾਰਾ ਟੱਬਰ ਪਲਿਆ।

ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਖੇੜੇ, ਜੰਮ ਜੰਮ ਨੱਚੇ, ਘਰ ਬਾਬਲ ਦਾ ਫਲਿਆ।

 

ਤੰਗੀ ਤੁਰਸੀ ਸਿਰ 'ਤੇ ਝੱਲ ਕੇ,ਚੈਨ ਨਾਲ ਸੀ ਸੌਂਦੇ।

ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਦੁੱਖ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ, ਹਮਦਰਦੀ ਲੋਕ ਜਤਾਉਂਦੇ ।

 

ਵਕਤ ਤੇ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲਗੇ, ਬਦਲ ਗਏ ਜਜ਼ਬਾਤ।

ਸੁੱਚੀਆਂ ਨੀਤਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਲੰਘੇ, ਚੜ੍ਹ ਗਈ ਕਾਲੀ ਰਾਤ।

 

ਪੱਕੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਕੱਚ ਕਮਾਇਆ, ਇਹ ਸੂਲਾਂ ਦਾ ਵਾੜਾ।

ਹੱਥਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹੱਥ ਛੁਡਾ ਕੇ, ਮੰਗਣ ਲੱਗ ਪਏ ਭਾੜਾ।

 

ਕੱਚੇ ਕੋਠੇ ਢਾਹ ਕੇ ਬਣ ਗਏ,ਘਰ ਘਰ ਰੋਗ ਚੁਬਾਰੇ।

ਵਿੱਚ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾੜੇ ਵੱਧ ਗਏ, ਵਿਸਰੇ ਯਾਰ ਪਿਆਰੇ।

 

ਠੀਕਰੀਆਂ ਦੇ ਯੁੱਗ ਨੇ ਮਾਏ! ਜਾਲ ਇਹ ਕੈਸਾ ਬੁਣਿਆ।

ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਭ ਨੇ, ਠੀਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ।

 

ਅੰਜੂ ਸਾਨਿਆਲ 

   

 

ਮਨ੍ਹਾਂ  ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ ।

ਤਮਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ ।

 

ਮੁਹੱਬਤ ਜਵਾਂ ਹੈ ਜਵਾਂ ਬੇਖ਼ੁਦੀ, 

ਬਿਆਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ।

 

ਹੈ ਤੇਰੀ ਵੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਜੋ ਚਾਹਤ ਮੇਰੀ ,

ਰਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ।

 

ਕਹਾਂ ਥੀ ਕਹਾਂ ਹੈ ਵੋ ਉਲਫ਼ਤ ਤੇਰੀ,

ਕਹਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ।

 

ਪਿਘਲਤੇ ਪਿਘਲਤੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੀ, 

ਸ਼ਮਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ।

 

ਯੇ ਗਾਓਂ ਕੀ ਗੁਡੀਆ ਕੋ ਦੇਖੋ ਜ਼ਰਾ, 

ਜਹਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ।

 

ਐ 'ਅੰਜੂ' ਤੇਰੀ ਭੀ ਕਹਾਨੀ ਅਜਬ,

ਅਯਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਵਹੀ ਆਰਜ਼ੂ।

 

ਅੰਜੂ ਸਾਨਿਆਲ 

ਮਨ ਸਾਗਰ

ਸ਼ੋਰ ਮਚਾਉਂਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ

ਉੱਛਲ ਉੱਛਲ ਆਪਸ ਵਿੱਚ

ਟਕਰਾਉਂਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ।

 

ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਨਿੱਤ ਨਵਾਂ

ਰੋਸ ਜਤਾਉਂਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ

ਫਿਰ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ

ਸਬਰ ਤੇ ਸੰਤੋਖ

ਕਿੰਝ ਮੈਂ ਕਰ ਲਵਾਂ

ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਲਾਵੇ ਵਾਂਗ

ਉਬਾਲੇ ਖਾਂਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ।

 

ਦਿਲ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੋੜ ਦਿਆਂ

ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਧਾਰੀ ਚੁੱਪ ਨੂੰ

ਤੋੜ ਕੇ ਝੂਠੇ ਬੰਧਨ

ਦਿਖਾ ਦਿਆਂ ਆਇਨਾ ਜੱਗ ਨੂੰ

ਕਹਿ ਦਿਆਂ, ਹਰ ਜ਼ਾਲਮ ਦੇ

ਰੂਹ ਚੀਰਦੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ।

 

ਅੰਜੂ ਸਾਨਿਆਲ 

ਸਾਡੇ ਦੇਸ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਛੇ ਰੁੱਤਾਂ ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ ,ਵਰਖਾ, ਪਤਝੜ, ਬਸੰਤ ਅਤੇ ਬਹਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਰੁੱਤਾਂ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੀ ਰੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਰਦੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਰਖਾ ਦੀ ਰੁੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੁੱਤ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਤੱਕ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਸਰਦੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਦੇ  ਪੋਹ ਅਤੇ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਠੰਢੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਠੰਡੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹੱਡ ਚੀਰਵੀਂ ਠੰਢ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਸਰਦੀ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਜੋਬਨ ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਦਿਨ ਛੋਟੇ ਰਾਤਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਹਰਾ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੱਡੀ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਸਰਦੀ ਕਰਨਾ ਹੋਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਅਮੀਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿਡਲ ਕਲਾਸ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਰਦੀਆਂ ਵਰਦਾਨ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਗਰਮ ਮਹਿੰਗੀਆ ਕੋਟੀਆਂ ਸਵੈਟਰ, ਕੋਟ ਅਤੇ ਜਾਕਟਾਂ  ਆਦਿ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਅਮੀਰੀ ਦਾ ਲੋਕ ਵਿਖਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ  ਜਿਹੜੇ ਘੁੰਮਣ-ਫਿਰਨ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਲੋਕ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਪਹਾੜਾਂ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਮਲਾ, ਕੁਫ਼ਰੀ, ਰੋਹਤਾਂਗ, ਲੇਹ-ਲਦਾਖ ਵਗੈਰਾ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਅਮੀਰ ਇਹਨਾਂ ਸਰਦੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗੀ ਸ਼ਰਾਬ ਵਗੈਰਾ ਦਾ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੇ ਮੀਟ ਮੱਛੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਅਪਣੀਆਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀਟਰ ਲਗਾ ਕੇ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਤਾਂ ਵੱਡੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਗਰਮ ਕੰਬਲ ਅਤੇ ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਵੰਡਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ  ਕੋਹਰੇ ਅਤੇ ਧੁੰਦ ਦੇ ਕਾਰਨ  ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਕੌਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਤਿੱਪ ਤਿੱਪ ਟਪਕ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸੜਕਾਂ ਗਿੱਲੀਆਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਰਦੀ ਇਕ ਸਰਾਪ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤਾਂ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਦੇ ਲਈ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੂਰੇ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਤਨ ਢਕਣ ਲਈ ਵਧੀਆ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗਰਮ ਕਪੜੇ ਕਿਵੇਂ ਖਰੀਦਣ। ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਗਰੀਬ ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਿਮਾਰ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਠੰਡ ਵੱਧ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਉਹ ਗਰੀਬ ਬਜੁਰਗ ਆਪਣਾ ਇਲਾਜ਼ ਨਾ ਕਰਵਾਉਂਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਅਤੇ ਪੰਛੀ ਵੀ ਇਸ ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਠੰਡ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਠਿਕਾਣਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਠੰਡ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਨੀਂ ਅੱਤ ਦੀ ਪੈ ਰਹੀ ਠੰਡ ਵਿਚ ਗਰੀਬ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਾਰ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਬੰਦਾ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਠੰਡੇ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਕੀ ਬੱਚੇ, ਕੀ ਨੌਜਵਾਨ ਹਰੇਕ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅੱਗ ਬਾਲ ਕੇ ਸੇਕ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕੀ ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਗਰਮ ਹੀ ਚੰਗੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਓਧਰ ਮਾਘ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਸੀਜ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਲਈ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ ਖ਼ਰੀਦਣਾ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਰਦੀ ਦੇ ਪੋਹ ਅਤੇ ਮਾਘ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫਤਰਾ ਦੇ ਕੰਮ ਕਾਜ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।  ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੜਾਈ ਦਾ ਨਾਮਾਤਰ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋ 25 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿਚ 1 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਲਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਦੁਰਘਟਨਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਸਾਲ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਇਕ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦੀ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਮਾਂ 21 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ 21 ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ 10 ਵਜੇ ਤੋਂ 3 ਵਜੇ ਤੱਕ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਸਰਦੀ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲ 9 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਪੈ ਰਹੀ ਅੱਤ ਦੀ ਸਰਦੀ ਕਾਰਨ ਸਮਾਣਾ ਜਿਲਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੜ ਰਹੀ ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੰਨੀ ਸਰਦੀ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਗਾੜਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਅਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਕੋਹਰੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟਰੱਕਾਂ, ਬਸਾਂ ਅਤੇ ਟਰਾਲੀਆਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹੀ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।

ਸਰਦੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪੋਹ ਤੇ ਮਾਘ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਸਭ ਕੁਝ ਠੰਡਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਮਸੀਨਰੀ ਹੋਵੇ, ਕੋਈ ਕੱਪੜਾ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਇਨਸਾਨ ਹੋਵੇ। ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਅਰਾਮ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਜਨਦਾਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਅਸੀ ਤੁਰਨਾ ਫਿਰਨਾ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।

ਇਕ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਹਾੜਾਂ  ਉੱਤੇ ਬਰਫ਼ ਜੰਮੇਂਗੀ ਤਾਂ ਹੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਿੰਗਲ ਕੀ ਹੈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਪੂਰੀ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਤਾਂ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਨਾ ਤਾਂ ਸਰਦੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ। ਇਸ ਲਈ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਢਾਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸੁਖ ਭੋਗਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

 

ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ  ਸਨੌਰ (ਪਟਿਆਲਾ) ਮੋਬਾਈਲ 6284347188

 

 

             ਸੋਨੀਆ......! ਸੋਨੀਆ...!ਕੀ ਹੋਇਆ ਪੁੱਤਰ? ਤੂੰ ਐਨੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਿਉਂ ਹੈ! ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਚੁੱਪਚਾਪ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ।

              ਕੁੱਝ ਨੀਂ ਮੰਮੀ! ਬੱਸ ਐਵੇਂ ਈ। ਕਹਿ ਕੇ ਸੋਨੀਆ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ।

               ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਸੋਨੀਆ ਨੂੰ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਉਹ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਸਮਝ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਗੱਲ ਤਾਂ ਹੈ ਜੋ ਸੋਨੀਆ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।

                 ਆ ਪੁੱਤਰ, ਰੋਟੀ ਖਾ ਲੈ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਰੋਟੀ ਖਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਦੁਬਾਰਾ ਪੁੱਛ ਕੇ ਦੇਖਾਂਗੀ।

                ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਖਾ ਲਓ। ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੀ ਕਿਹਾ।

                ਹੈਂ! ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ? ਪਰ ਅੱਗੇ ਤਾਂ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਭੁੱਖ-ਭੁੱਖ ਲਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਭੁੱਖ ਕਿੱਥੇ ਗਈ?

ਚੱਲ ਆ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਪਸੰਦ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਈ ਹੈ ਮੈਂ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਨੀਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ।

                  ਮੰਮੀ, ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਨਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ। ਮੈਨੂੰ ਤੰਗ ਨਾ ਕਰੋ ਪਲੀਜ਼। ਇਸ ਵਾਰ ਸੋਨੀਆ ਥੋੜ੍ਹਾ ਖਿੱਝ ਕੇ ਬੋਲੀ।

                 ਹੁਣ ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਪੱਕਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਹ ਸੋਨੀਆ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈ।

ਦੇਖ਼ ਪੁੱਤਰ, ਸਮੱਸਿਆ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ ਓਸਦਾ ਹੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਨਿਕਲ਼ਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸਾਂਗੇ ਤਾਂ ਫ਼ਿਰ ਉਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੋ ਵੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸ ਸਕਦੀ ਹੈਂ। ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਸਹੀ ਸਲਾਹ ਹੀ ਦੇਵਾਂਗੀ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

              ਮੰਮੀ, ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਮੁੰਡੇ ਮੈਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਤੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਤਾਂ ਹੱਦ ਹੀ ਹੋ ਗਈ। ਉਹਨਾਂ 'ਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਚਾਕੂ ਲੈ ਕੇ ਮੇਰੇ ਮੂਹਰੇ ਆ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜੇ ਤੂੰ ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰੇਂਗੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੈ।ਮੰਮੀ...! ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਘਬਰਾ ਗਈ ਸੀ ਇਸ ਲਈ...... ਊਂ.... ਊਂ... ਊ ਸੋਨੀਆ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ।

               ਇਸ ਲਈ ਕੀ ਪੁੱਤਰ..? ਮੈਨੂੰ ਦੱਸ! ਕੀ ਹੋਇਆ ਫ਼ਿਰ? ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ।

             ਮੰਮੀ.... ਮੰਮੀ...!

ਮੈਨੂੰ ਸਾਰੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ਕਿ ਤੂੰ ਹਾਂ ਕਰ ਦੇ। ਤੇ ਮੈਂ......! ਊਂ... ਊਂ.... ਸੋਨੀਆ ਫ਼ੇਰ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪਈ।

               ਤੇ ਮੈਂ ਕੀ....? ਕੀ ਤੂੰ ਉਹਨੂੰ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ।

               ਤੇ ਮੰਮੀ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਦੀ! ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸੋ! ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਝਿਜਕਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

            ਤੇ ਹੁਣ.... ਤੇ ਹੁਣ....! ਸੋਨੀਆ ਬੋਲਦਿਆਂ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਈ।

            ਹੁਣ ਕੀ ਪੁੱਤਰ। ਦੱਸ ਮੈਨੂੰ....ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ।

            ਓਹਦੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤ ਮੈਨੂੰ ਭਾਬੀ, ਭਾਬੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛਾ ਛੁਡਾ ਕੇ ਆਈ ਹਾਂ।ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਬੇਬਸੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ।

             ਅੱਛਾ ਪੁੱਤਰ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸ ਕਿ ਐਨਾ ਹੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੈ? ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੋਨੀਆ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

            ਹਾਂਜੀ ਮੰਮੀ, ਐਨਾ ਹੀ ਸੱਚ ਹੈ। ਹੋਰ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ।

             ਠੀਕ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨਾ ਹੋ! ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਮੇਰੇ ਤੇ ਛੱਡ ਦੇ। ਬੱਸ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਕੋਈ ਅਤਾ-ਪਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਕੁੱਝ ਸੋਚਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

             ਮੰਮੀ ਉਹਦਾ ਨਾਮ ਸੰਨੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਨਹਿਰੂ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ।

               ਚੱਲ ਫ਼ਿਰ! ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਉੱਠਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

               ਕਿੱਥੇ ਨੂੰ? ਸੋਨੀਆ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ।

               ਤੂੰ ਚੱਲ ਤਾਂ ਸਹੀ। ਬੱਸ ਚੁੱਪ ਰਹਿ ਕੇ ਦੇਖੀ ਜਾਈਂ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੋਨੀਆ ਨੂੰ ਬਾਂਹੋ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਉਠਾਇਆ ਤੇ ਸਕੂਟਰੀ ਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਤੁਰੀ।

ਕੁੱਝ ਦੇਰ 'ਚ ਉਹ ਸੰਨੀ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ। ਸੋਨੀਆ ਹੈਰਾਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ, ਪਰ ਚੁੱਪ ਸੀ।

               ਸੰਨੀ...! ਸੰਨੀ ਪੁੱਤਰ! ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਅੰਦਰ ਵੜ੍ਹਦਿਆਂ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ।

              ਹਾਂਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਕੌਣ? ਸੰਨੀ ਦੀ ਭੈਣ ਮੀਨਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ।

               ਪੁੱਤਰ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੀ ਹਾਂ। ਤੂੰ ਜ਼ਰਾ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਤੇ ਵੀਰੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬੁਲਾ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਕਿਹਾ।

                ਜੀ ਆਂਟੀ, ਹੁਣੇ ਬੁਲਾਂਦੀ ਹਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਬੈਠੋ। ਕਹਿ ਕੇ ਮੀਨਾ ਅੰਦਰ ਚਲੀ ਗਈ।

                 ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਆਕਾਲ ਭੈਣ ਜੀ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਕਿਹਾ।

               ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਆਕਾਲ ਜੀ। ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਕੁੱਝ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

               ਸੰਨੀ ਪੁੱਤਰ ਕਿਵੇਂ ਹੋ? ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੰਨੀ ਨੂੰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਦੇਖ਼ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ।

                ਮੈਂ..... ਮੈਂ....! ਸੋਨੀਆ ਵੱਲ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਸੰਨੀ ਇੱਕਦਮ ਬੌਂਦਲ ਜਿਹਾ ਗਿਆ।

               ਕੀ ਹੋਇਆ ਪੁੱਤਰ? ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਓਹਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹਥੌੜਾ ਹੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ।

               ਜੀ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ..…. ਮੈਂ....ਮੈਂ....ਹੁਣੇ ਆਇਆ...! ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਨੀ ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਮੁੜਿਆ।

               ਨਾਂ... ਨਾਂ.... ਪੁੱਤਰ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਾਵੀਂ। ਹਜੇ ਇੱਧਰ ਆ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਗ਼ੱਲ ਕਰਨੀ ਹੈ ਅਸੀਂ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੰਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

               ਪਰ ਭੈਣ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਹੋ ਕੌਣ? ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।

                 ਆਜੋ ਬੈਠੋ ਭੈਣ ਜੀ, ਮੈਂ ਸੱਭ ਦੱਸਦੀ ਹਾਂ। ਦਰਅਸਲ ਕੱਲ੍ਹ ਸੰਨੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਸੋਨੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਤੋਂ ਭਾਬੀ ਕਹਾਇਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਨੂੰਹ ਬਣ ਗਈ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਸੋਨੀਆ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

                ਕੀ...? ਇਹ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੋ ਭੈਣ ਜੀ। ਸੰਨੀ ਹਜੇ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਛੋਟਾ ਹੈ ਹਜੇ। ਹਜੇ ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ.....? ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਹੀ।

                ਨਾਂ.... ਨਾਂ.... ਭੈਣ ਜੀ, ਇਹ ਪੜ੍ਹਨ ਥੋੜੇ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਤਾਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਰਲ਼ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਬੀਆਂ ਕਹਾਉਂਦਾ ਫਿਰਦਾ।

ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤਲਖ਼ੀ ਸੀ।

                  ਸੰਨੀ ਇਹ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ? ਤੂੰ ਕਾਲਜ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈਂ? ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ।

                   ਨਹੀਂ ਮੰਮੀ..... ਉਹ...! ਸੰਨੀ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਲੜਖੜਾ ਰਹੀ ਸੀ।

                ਹਾਂਜੀ ਆਂਟੀ ਜੀ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਹੀ ਰਹਾਂਗੀ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਇਹਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮੇਰੇ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਏਗਾ। ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੰਮੀ ਦੀ ਚਾਲ ਸਮਝਦਿਆਂ ਚੁੱਪੀ ਤੋੜੀ।

                ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਪੁੱਤਰ! ਤੂੰ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ। ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਲਈ ਵੀ ਕੋਈ ਮੁੰਡਾ ਵੇਖ਼ ਲੈਣਾ ਸੀ। ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਉਹਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜ੍ਹਦਿਆਂ ਕਿਹਾ। 

                 ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਸੋਨੀਆ। ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੰਮੀ ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ, ਮੈਂ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਇਸ ਵਾਰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ ਆਂਟੀ ਜੀ। ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹਾਂ।ਸੋਨੀਆ ਮੈਂ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਘਰ ਵੀ ਇੱਕ ਤੇਰੇ ਵਰਗੀ ਕੁੜੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਹੈ। ਮੈਂ ਸੱਚ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅੱਜ ਤੋਂ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਭੈਣ ਸਮਝਾਂਗਾ। ਬੱਸ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੈਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ। ਸੰਨੀ ਹੱਥ ਜੋੜੀ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ।

                  ਕੀ ਹੋਇਆ ਵੀਰੇ? ਅੰਦਰੋਂ ਮੀਨਾ ਨੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਿਆਂ ਪੁੱਛਿਆ।

                  ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਭੈਣੇ!ਸੰਨੀ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਮੁੰਡਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ਼ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇੱਥੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਚੱਲੀਏ। ਸੰਨੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਚਾਹ ਬਹੁਤ ਸੁਆਦ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਨੀਆ ਚਹਿਕ ਉੱਠੀ ਸੀ।

               ਅੱਛਾ ਦੀਦੀ! ਸੱਚੀ? ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਚਾਹ ਬਣਾ ਕੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹਾਂ। ਕਹਿ ਕੇ ਮੀਨਾ ਅੰਦਰ ਚਾਹ ਬਣਾਉਣ ਚਲੀ ਗਈ।

             ਚਲੋ ਦੇਰ ਆਏ ਦਰੁੱਸਤ ਆਏ। ਪਰ ਸੰਨੀ ਪੁੱਤਰ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ ਕਿ ਧੀਆਂ- ਭੈਣਾਂ ਸੱਭ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

               ਹਾਂ ਪੁੱਤਰ, ਬੱਚੇ ਮਾਂ- ਬਾਪ ਦਾ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਕਰੋਗੇ ਓਹਦੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਸਾਡਾ ਨਾਮ ਰੌਸ਼ਨ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣਾ ਹੈ। ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ।

                ਹਾਂਜੀ ਮੰਮੀ, ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ। ਪਰ ਜੇ ਸਵੇਰ ਦਾ ਭੁੱਲਾ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਘਰ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਭੁੱਲਾ ਨਹੀਂ ਕਹੀਦਾ, ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਈਦਾ ਹੈ। ਸੰਨੀ ਨੇ ਫ਼ੇਰ ਹੱਥ ਜੋੜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

                 ਤੇ ਤੇਰੇ ਦੋਸਤ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ।ਸੋਨੀਆ ਨੇ ਉੱਠਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

               ਫ਼ਿਕਰ ਨਾ ਕਰ ਅੱਜ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਤੈਨੂੰ ਭੈਣ ਕਹਾਂਗੇ ਤੇ ਆਂਟੀ ਜੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਸੱਭ ਨੂੰ ਦੇਵਾਂਗੇ।ਹੁਣ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਤੇ ਆਂਟੀ ਲਈ ਸਮੋਸੇ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਨੀ ਉੱਠ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ਼ ਗਿਆ।

                ਭੈਣ ਜੀ,ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਘਰੇ ਆ ਗਏ। ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਗ਼ਲਤੀ ਕਰਨ ਤਾਂ ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਇੰਝ ਹੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੰਨੀ ਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਤੇ ਸੋਨੀਆ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਪਿਆਰ ਦਿੱਤਾ।

              ਐਨੇ ਨੂੰ ਸੰਨੀ ਸਮੋਸੇ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਮੀਨਾ ਚਾਹ ਲੈ ਆਈ।ਸੱਭ ਨੇ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਚਾਹ ਪੀਤੀ ਤੇ ਸਮੋਸੇ ਖਾਧੇ ਤੇ ਫ਼ਿਰ ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਤੇ ਸੋਨੀਆ ਖੁਸ਼ੀ- ਖੁਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਈਆਂ।

 

ਮਨਜੀਤ ਕੌਰ ਧੀਮਾਨ-ਸਪਰਿੰਗ ਡੇਲ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ- ਸ਼ੇਰਪੁਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ-ਸੰ:9464633059

ਲੋਹਡ਼ੀ ਲੋਹਡ਼ੀ ਹਰ ਕੋਈ ਆਖੇ,

ਲੋਹਡ਼ੀ ਅਸਲ ਮਨਾਵੇ ਕੌਣ?

ਬੁਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣੇ,

ਪਰ ਸਿੱਖਿਆ ਯਾਦ ਕਰਾਵੇ ਕੌਣ?

ਗੁੜ੍ਹ ਰਿਉੜੀ ਤਿਲ ਪਏ ਸਾੜਨ,

"ਮੈਂ ਮੇਰੀ" ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾਵੇ ਕੌਣ?

ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਹਰ ਕੋਈ ਗਾਉਂਦਾ,

ਗਰੀਬ ਦੀ ਧੀ ਵਿਆਹਵੇ ਕੌਣ?

ਹਰ ਪਾਸੇ ਦੇਖੋ ਧੂਮ ਧੜੱਕਾ,

ਪਰ ਮਨ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਵੇ ਕੌਣ?

ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਸਾੜਾ ਦਿਲ ਵਿੱਚ,

ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਵੇ ਕੌਣ?

ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨ੍ਹੇਰੇ ਨਿੱਤ ਡਰਾਵਣ,

ਉਸ ਘਰ ਦੀਪ ਜਗਾਵੇ ਕੌਣ?

ਸ਼ੁਗਲ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਗਿੱਝੀ ਦੁਨੀਆ,

ਦੂਜਿਆਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਵੰਡਾਵੇ ਕੌਣ₹

ਰੁੱਸ ਰੁੱਸ ਬਹਿ ਗਏ ਆਕੜ ਮਾਰੇ,

ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤਾਈਂ ਮਨਾਵੇ ਕੌਣ?

ਸਾਂਝਾ ਮੁੱਕੀਆਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਾਂਗਰ,

ਇਹ ਰਿਸ਼ਤੇ,ਧਰਤ ਬਚਾਵੇ ਕੌਣ?

ਦੂਜੇ ਦੀ ਹੱਥ ਚੁੱਕੀ ਤੂੰ ਫਿਰਦਾ,

ਆਪਣੀ ਕਮੀ ਗਿਣਾਵੇ ਕੌਣ?

ਲੱਗੀ ਸ਼ੋਹਰਤ ਵਾਲੀ ਦੌੜ ਚੁਫੇਰੇ,

"ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ" ਸਾਥ ਨਿਭਾਵੇ ਕੌਣ?

 

ਨਰਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ,ਖਰੜ

          ਸਵੇਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਨਾਸ਼ਤੇ ਤੋਂ  ਵਿਹਲੀ ਹੋ  ਕੇ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜਣ ਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਨੰਨ੍ਹੀ ਛੀਨਾ ਉਸਦੇ ਕੱਪੜੇ ਖਿੱਚ -ਖਿੱਚ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਰੋ ਰਹੀ ਰਹੀ ਹੈ। " ਜਲਦੀ ਕੰਮ ਨਿਬੇੜ ਲੈ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਛੀਨਾ ਨੂੰ ਸਵਾ ਦੇ । "ਉਸ ਦੀ ਸੱਸ ਬੋਲੀ । ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਗੁਰਜੀਤ ਦੀ ਗੁੱਸੇ ਭਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਿਬੇੜ ਕੇ ਛੀਨਾ ਨੂੰ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਪਿਛਲੇ ਅੰਦਰ ਲੈ ਗਈ ਤੇ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾਉਣ ਲੱਗੀ । ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਗੁਰਜੀਤ ਨੇ ਛੇਤੀ- ਛੇਤੀ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੀਪਾ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸੂਟ ਤੇ ਕੁਝ ਮੇਕਅੱਪ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਇੱਕ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਲਿਫਾਫਾ ਬਾਹਰਲੇ ਗੇਟ ਵੱਲ ਖੁੱਲ੍ਹਦੇ ਬੈਠਕ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਪਿੱਛੇ ਰੱਖ ਆਈ । ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹਦੇ ਬੈਠਕ ਦੇ ਬੂਹੇ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਖੁਦ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ । ਇਨੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰਲਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੜਕਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਦਿਓਰ ਤੇ ਦਰਾਣੀ ਅੰਦਰ ਲੰਘ ਆਏ। "ਲੈ ! ਅਜੇ ਇੰਝ ਹੀ ਬੈਠੀਆਂ ਹੋ। ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ? "ਗੁਰਜੀਤ ਤੇ ਦੀਪਾ ਨੂੰ ਸਾਧਾਰਨ ਜਿਹੇ ਸੂਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਗੁਰਜੀਤ ਦੀ ਦਰਾਣੀ ਦਲਜੀਤ ਬੋਲੀ । "ਹਾਏ ਰੱਬਾ! ਹੌਲੀ ਬੋਲ ......"ਗੁਰਜੀਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਬਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਦਬਵੀਂ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ।  "ਕੀ ਹੋਇਆ?" ਦਲਜੀਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੀ । "ਇੱਧਰ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆ ਜਾਓ ।" ਤੇ ਉਸਨੇ ਦਲਜੀਤ ਤੇ ਜਗਤਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੰਘਦੇ ਹੀ ਬੂਹਾ ਬੰਦ  ਕਰ ਲਿਆ । "ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ,ਬਸ ਅਸੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੂੰ ਦੀਪਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਬਾਰੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਦੱਸਣਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਆਪਣੇ ਦੀਪਾ ਦੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਥਾਈਂ ਗੱਲ ਚੱਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ,ਪਰ ਸਿਰੇ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਦੀ। ਜਿਹੜੀ ਥਾਂ ਵੀ ਇਹਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਗਈ ਆਂ, ਅਗਲਿਆਂ ਜਵਾਬ ਹੀ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਬਈ ਇਸ ਮਨਹੂਸ ਨੂੰ ਘਰ ਹੀ ਛੱਡ ਜਾਓ । ਇਹ ਹਰ ਵਾਰੀ ਇਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਨਹੀਂ, ਐਵੇਂ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਇੱਕੋ- ਇੱਕ ਨੂੰਹ  ਏ । "ਮੈਂ ਵੇਖਿਆ , ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਧਰੇ ਗੱਲ ਤੁਰਦੀ ਏ ......ਇਹਦੇ ਕੰਨੀਂ ਪੈ ਜਾਏ ਸਹੀ...... ਬੱਸ ਗੱਲ ਉੱਥੇ ਹੀ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਏ ।ਹੁਣ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਾ  ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੂੰ ਦੀਪਾ  ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲੱਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਤਾਂ ਹੀ ਇਹ ਕਾਰਜ ਹੋ ਸਕਦੈ । " ਹੈ ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ?" ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਦਿਓਰ ਜਗਤਾਰ ਬੋਲ ਪਿਆ ।" ਪਿਛਲੇ ਕਮਰੇ ਅੰਦਰ ਹੈ । ਛੀਨਾ ਨੂੰ  ਸੁਆਉਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰਿਓ ਇੰਝ ਲੱਗੇ ਕਿ  ਤੁਸੀਂ ਵੈਸੇ ਹੀ ਮਿਲਣ ਆਏ ਹੋ ।" ....ਤੇ ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਚਾਹ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਈ ।ਉਸ ਦੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਰੇ ਚੁੱਪ ਹੋ ਗਏ। ਪੈਰੀਂ ਹੱਥ  ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਉੱਥੇ ਹੀ ਬੈਠ ਗਈ । "ਸੌ ਗਈ ਛੀਨਾਂ ?" ਦਲਜੀਤ ਓਪਰਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ। " ਹਾਂ ਜੀ...." ਕਹਿੰਦੇ ਉਹ ਦਲਜੀਤ ਨਾਲ ਹੋਰ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ । "ਆਟਾ ਗੁੰਨਣ ਵਾਲਾ ਪਿਐ ...। ਜਾਹ, ਜਾ ਕੇ ਆਟਾ ਗੁੰਨ ਲੈ ।" ਗੁਰਜੀਤ ਦੇ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਹੀ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਉੱਠ ਕੇ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ। ਤੇ ਦਲਜੀਤ ਨੇ ਝੱਟ ਉੱਠ ਕੇ ਬੂਹਾ ਢੋਅ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਚੰਗਾ ਨਾ ਲੱਗਾ ।ਤੇ ਝੱਟ ਹੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਥਰੂ  ਘੁਲਣ ਲੱਗੇ। ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦੇਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ- ਵਟਾਂਦਰਾ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਫਿਰ ਗੁਰਜੀਤ  ਬੋਲੀ ,"ਤੁਸੀਂ ਇੰਜ ਕਰੋ..... ਸਿੱਧੇ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੋ। ਕਮਰਾ ਉੱਥੇ ਅਸਾਂ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ । ਉੱਥੇ ਹੀ ਵੇਖ- ਵਿਖਾਈ ਕਰਾਂਗੇ । ਤੁਸੀਂ ਜਾ ਕੇ ਚਾਬੀ ਲੈ ਕੇ  ਬੂਹਾ  ਖੋਲ੍ਹੋ। ਇਹ ਤੇ ਕੁਲਰਾਜ ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਉੱਥੇ ਹੀ ਆ ਜਾਣਗੇ ।ਬਾਕੀ ਬਲਜੀਤ ਨੂੰ ਵੀ ਫੋਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਵੀ ਬਈ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਨਾਲ ਸਿੱਧੀ ਹੋਟਲ  ਹੀ ਆ ਜਾਵੀਂ ।ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ  ਗੱਲ ਬਣ ਜਾਵੇ ਬੱਸ ਹੁਣ । ਉਨੱਤੀਆਂ ਦੀ ਹੋ ਚੱਲੀ ਹੈ ਆਪਣੀ ਦੀਪਾ । ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਇਹਦੇ  ਫ਼ਿਕਰ ਨੇ ਈ ਖਾ ਲਿਆ , ਸੱਚੀ! ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਮੁੰਡਾ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ , ਅਗਲੇ ਕੁੜੀ ਦੇਖਦੇ ਨੇ ਤੇ ਬੱਸ ਚੁੱਪ ਈ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਖਾ ਗਈ ਹੈ ।" ਗੁਰਜੀਤ ਡਾਹਢੀ  ਉਦਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ । "ਕੋਈ ਨਾ, ਕੋਈ ਨਾ ।ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੋ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਲਗਦੈ ਇਸ ਵਾਰ ਗੱਲ ਬਣ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ .....ਮੁੰਡਾ ਵੀ ਵਧੀਆ...... ਤੇ ਘਰ -ਬਾਰ ਵੀ .....।ਚਲੋ ਮੀਟ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਤੁਹਾਨੂੰ...। ਵੈਸੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾਏ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ....।ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਰੋਜ਼ -ਰੋਜ਼ ਖਾਂਦਾ- ਪੀਂਦਾ ਹੈ ।ਪਾਰਟੀ ਵਗੈਰਾ 'ਤੇ ਤਾਂ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ  ਸਾਰੇ ਹੀ ਖਾ ਪੀ ਲੈਂਦੇ ਨੇ । " ਚਲੋ ਗੱਲਾਂ ਫਿਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ.....। ਛੇਤੀ ਕਰੋ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਸਿੱਧੇ ਹੋਟਲ ਚਲੋ ।" ਗੁਰਜੀਤ ਜਗਤਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕੱਟਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ ਤੇ  ਉਹ ਸਾਰੇ ਉੱਠ ਖੜੇ ਹੋਏ। " ਦੀਪਾ ਚੱਲ ਤੁਰ.....।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਗੁਰਜੀਤ ਨੇ ਦੀਪਾ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ।"ਕਿੱਧਰ ਚੱਲੇ ਓ ....?"ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।"  ਤੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਪੁੱਛਣੇ? ਨੈਸ਼ ਕਿਤੋਂ ਦੀ  ....।" ਬਿਨਾਂ ਬੋਲੇ ਗੁਰਜੀਤ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਕੁੜ੍ਹਨ ਲੱਗੀ ਕੁੜ੍ਹਨ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਵੱਟ ਹੋਰ ਵੀ ਗੂੜ੍ਹੇ ਹੋ ਗਏ। "ਬਾਹਰਲੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਚੱਲੇ ਆਂ ....ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ।" ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਗੁਰਜੀਤ ਅਤੇ ਦੀਪਾ ਨੇ ਚੁੰਨੀ ਚੁੱਕ , ਜੁੱਤੀ ਪਾਈ ਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਗੇਟ ਵੱਲ ਹੋ ਤੁਰੀਆਂ ।ਦੀਪਾ ਨੇ ਹੌਲੀ ਜਿਹੀ ਲਿਫਾਫਾ ਵੀ ਚੁੱਕ ਲਿਆ। "ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਪਾ ਜੀ ਤੇ ਵੀਰ ਜੀ ਨੇ ਭਾਬੀ  ਨੂੰ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਦੱਸੀ ।" ਰਿਕਸ਼ੇ ਤੇ ਬੈਠਦਿਆਂ ਦੀਪਾ ਮਾਂ ਅੱਗੇ ਮਨ ਦੀ ਭੜਾਸ ਕੱਢਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ । "ਮੈਂ ਤਾਂ ਹਰ ਵਾਰ ਕਹਿੰਦੀ ਆਂ  ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਹੈਗਾ ਏ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ।ਚੱਲ ਛੱਡ ਹੁਣ, ਤੂੰ  ਉਹਦਾ ਧਿਆਨ ਬਿਲਕੁੱਲ ਨਾ ਕਰ ।"ਗੁਰਜੀਤ ਬੋਲੀ । ਹੋਟਲ ਦੇ ਕਮਰੇ ਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੇਖਿਆ ਦਲਜੀਤ ਤੇ ਜਗਤਾਰ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਮਾਵਾਂ- ਧੀਆਂ ਨੇ ਛੇਤੀ -ਛੇਤੀ ਕੱਪੜੇ ਬਦਲ ਲਏ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਪਾਰਲਰ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਵੀ ਆ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰਜੀਤ ਨੇ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਸੱਦਿਆ ਸੀ।ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਦੀਪਾ ਦੀ ਸਾਧਾਰਨ ਜਿਹੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਕ ਬਣਾ ਦੇਵੇ ,ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਬਜ਼ਿਦ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਗੁਰਜੀਤ ਦਾ  ਪਤੀ ਸੁਖਦੀਪ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਕੁੱਲਰਾਜ ਵੀ ਆ ਗਏ। ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਧੀ ਬਲਜੀਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਨੇ ਆ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕੇ  ਮੁੰਡੇ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਰ ਹੇਠਾਂ ਖੜ੍ਹੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ।ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੇਠਾਂ ਚਲੇ ਗਏ । "ਇਹ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਜਣੇ ਹੀ ਆਏ ਨੇ ।ਮੈਂ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਆਪਾਂ ਵੀ ਬਸ ਤਿੰਨ ਜਣੇ ਹੀ ਠੀਕ ਆਂ । ਤੂੰ ਹੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦ ਬਹਿੰਦੀ ਏਂ ।" ਦੂਰੋਂ ਮੁੰਡੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਸੁਖਦੀਪ ਨੇ ਗੁਰਜੀਤ ਦੇ ਕੰਨ ਕੋਲ ਹੁੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ । "ਕੋਈ ਨਹੀਂ.... ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੈ ....।ਸਾਰੇ ਖਾਸ ਨੇ ....ਕਿਹਨੂੰ ਛੱਡੀਏ.... ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਹੁੰਦੀ ਏ.... ਤੇ ਹੁਣ ਚੁੱਪ ਕਰ ਜਾਓ ਤੁਸੀਂ।" ਗੁਰਜੀਤ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ  ਸੁਖਦੀਪ ਨੂੰ ਘੂਰੀ ਵੱਟੀ ਤਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਦਮ ਚੁੱਪ ਕਰ ਗਿਆ । ਰਸਮੀ ਸੱਤ   ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਦੇਰ ਹੇਠਾਂ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਫਿਰ ਸਾਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖਾਤਰਦਾਰੀ ਦਾ ਵੀ ਪੂਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੀ । ਮੁੰਡਾ ਸੋਹਣਾ- ਸੁਨੱਖਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜੱਚ ਗਿਆ ।ਸੁਖਦੀਪ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣ- ਪਛਾਣ ਕਰਾਈ।  ਨੂੰਹ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਨੇ ਝੱਟ ਗਿਆ, " ਉਹ ਰਾਤ ਦੀ ਢਿੱਲੀ ਸੀ..... ਬਸ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲਈ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਛੱਡ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ । ਸਾਡਾ ਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਹੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਹੈ । " ਖੈਰ! ਗੱਲ ਆਈ ਗਈ ਹੋ ਗਈ । ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਪਿਓ ਨੇ ਦੀਪਾ ਤੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਗੁਰਜੀਤ  ਤੇ ਸੁਖਦੀਪ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਚੰਗੀਆਂ ਨਾ ਲੱਗੀਆਂ ।ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਮੁਨਾਸਿਬ ਸਮਝਿਆ ।ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਲਈ ਮੁੰਡੇ - ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਲਿਆਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਮਗਰੋਂ ਕੁਝ ਦੇਰ ਮੁੰਡੇ ਵਾਲੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ - ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ । ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਮੁੜ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਇਸ ਤਾਂ  ਸੁਖਦੀਪ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਪਿਓ ਬੋਲਿਆ, " ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਦੀ ਹੈ ਜੀ .....ਆਪਾਂ ਇੱਕ - ਦੂਜੇ ਨੂੰ  ਮਿਲ  ਲਿਆ ਹੈ, ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਲਈਏ। ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰ ਲਓ  ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਬਾਕੀ ਗੱਲਾਂ - ਬਾਤਾਂ ਦਾ ਫੋਨ ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ।" ਫਿਰ ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਦੀਆਂ ਸਾਧਾਰਨ ਗੱਲਾਂ - ਬਾਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਤੱਕ ਛੱਡਣ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ ਤੇ ਉਧਰੋਂ ਹੀ ਸਭ ਆਪੋ - ਆਪਣੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਦਿਨ ਬੀਤਣ ਲੱਗੇ । ਉਹ ਕੁਝ ਦਿਨ ਫੋਨ ਉਡੀਕਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸੁਖਦੀਪ ਨੇ ਮੁੰਡੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਅਗੋਂ ਜਵਾਬ ਮਿਲਿਆ ,'ਅਜੇ ਸਲਾਹ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ । ਦੋ ਕੁ ਦਿਨ ਠਹਿਰ ਕੇ ਫੋਨ ਕਰੋ ।' ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਬਹਾਨਾ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਅਗਲਿਆਂ ਨੇ ਫੋਨ ਹੀ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ । ਭਰਿਆ- ਪੀਤਾ ਸੁਖਦੀਪ, ਗੁਰਜੀਤ ਵੱਲ ਦੇਖਦਿਆਂ ਬੋਲਿਆ, " ਲੈ ਵੇਖ ਲੈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ....ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਤਾਂ  ਲੋਕ ਅਸਮਾਨੀ ਚੜ੍ਹੇ ਪਏ ਨੇ । ਆਕੜ ਹੀ ਮਾਣ ਨਹੀਂ । ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਵੀ ਰਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁਣ .....ਤੂੰ ਹੀ ਹੋਟਲ ਦਾ ਕਮਰਾ ਬੁੱਕ ਕਰਾਉਣ ਨੂੰ  ਕਹਿ ਦਿੰਦੀ ਏ .....ਕਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸੋਚ ਲਿਆ ਕਰ । ਗੱਲ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਬਣਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ।ਇਹਦੇ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਘਰ ਹੀ ਸੱਦ ਲੈਂਦੇ....।" ਸੁਖਦੀਪ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਮੱਥੇ ਦੇ ਤਿਊੜੀਆਂ  ਪਾਏ ਗੁਰਜੀਤ ਨੂੰ ਘੂਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਿਆ । "ਆਹੋ ਘਰ ਸੱਦ  ਲੈਂਦੇ ....,ਇੱਥੇ ਆ ਜੋ ਬੈਠੀ ਏ ।ਹਰ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਛੱਤੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲੀ .....ਇਹਦੀ ਈ ਹਾਅ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਹਰ ਵਾਰ .....ਸੱਚ ਦੱਸਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੀ ਕੁੜੀ ਤੋਂ ਸੜਦੀ ਏ .....।"ਗੁਰਜੀਤ ਬੋਲੀ । "ਤੂੰ ਤਾਂ ਐਵੇਂ ਈ  ਉਹਦੇ ਮਗਰ ਪਈ ਰਹਿਣੀ ਏ ....ਇਸ ਵਾਰ ਤੋਂ ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦੱਸਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ....."ਸੁਖਦੀਪ ਹੋਰ ਖਿਝਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਿਆ । "ਸੁਣ  ਲਈ ਹੋਣੀ ਏ ਉਹਨੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗੱਲ ......ਆਖਰ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਏ .....ਪੱਥਰ ਪਾੜ ਨਜ਼ਰ ਹੈ ਉਹਦੀ ।"ਗੁਰਜੀਤ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਉਬਲਦੀ ਬੁੜਬੁੜਾਈ । ਏਨੇ ਨੂੰ ਫੋਨ ਵੱਜਿਆ । ਗੁਰਜੀਤ ਨੇ ਫੋਨ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਲਈ ਫੋਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਪ੍ਰਭਜੋਤ  ਫੋਨ ਸੁਣਨ ਲੱਗੀ ਤੇ ਕੁਝ ਦੇਰ  ਮਗਰੋਂ  ਗੁਰਜੀਤ ਤੇ ਸੁਖਦੀਪ ਕੋਲ ਆ ਬੈਠੀ । " ਹੂੰ .... ਕੀ ਗੱਲ ਏ ....?" ਉਸ ਨੂੰ ਇੰਝ ਬੈਠੇ ਦੇਖ ਗੁਰਜੀਤ  ਖਿੱਝ ਜਿਹੀ ਗਈ। "ਮੰਮੀ ਜੀ ....ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੇ ਭਾਪਾ ਜੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਖਾਸ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਏ ।"  ਉਹਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ । "ਕੀ ?" ਗੁਰਜੀਤ ਮੱਥੇ ਤੇ ਵੱਟ ਹੋਰ ਵੀ ਡੂੰਘੇ ਹੋ ਗਏ। ਸੁਖਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵੀ ਉੱਠ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। "ਫੇਰ .....?" ਗੁਰਜੀਤ ਸਵਾਲੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਘੂਰਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ ।"ਮੇਰੇ ਤਾਏ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਹੈ ਨਾ ਹਰਦੇਵ । ਉਹੀ ਜਿਸ ਨੇ ਐਮ .ਏ ,ਬੀ. ਐੱਡ .ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ । ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦੀ ਹੋਣਾ ਹੈ ......। ਉਹ ਦਲਜੀਤ ਚਾਚੀ  ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੇ ਵੀ ਆਇਆ ਸੀ, ਉੱਚਾ - ਲੰਮਾ, ਸੋਹਣਾ ਤੇ ਪੂਰਨ ਗੁਰਸਿੱਖ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਐਬ ਨਹੀਂ ..... ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਦੀ ਜਿਹੀ  ਤੇ ਪੜ੍ਹੀ - ਲਿਖੀ ਲੜਕੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।ਤਾਈ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਉਦੋਂ ਵਿਆਹ ਤੇ ਈ  ਦੀਪਾ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੀਪਾ ਪਸੰਦ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ....। ਜੇ ਤੁਹਾਡੀ ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ....। ਤਾਈ ਹੋਰਾਂ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਵੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਸੀ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਫਿਰ ਤੂੰ ਸੱਸ- ਸਹੁਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੀਂ ਤੇ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹੀ ਦੱਸਿਆ ਬਈ ਉਸ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ।" ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ। ਗੁਰਜੀਤ ਤੇ ਸੁਖਦੀਪ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ ਬੜੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਦੀ ਇੱਕ- ਇੱਕ ਗੱਲ ਸੁਣ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਝੱਟ ਕੁਲਰਾਜ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਵੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਫੋਨ ਤੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ । ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਬੁਲਾ ਲਿਆ। ਪ੍ਰਭਜੋਤ  ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਬੇਹੱਦ ਖਿੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਪੂਰੇ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਚਾਹ - ਪਾਣੀ ਮਗਰੋਂ ਰੋਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਰਹੀ । ਸਾਰੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ । ਮੁੰਡਾ  ਬੇਹੱਦ ਮਿਲਣਸਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਆਪ ਵੀ ਹੱਸ- ਹੱਸ ਕੇ ਗੱਲਾਂ- ਬਾਤਾਂ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਗੱਲਾਂ- ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੈਅ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰੋਕਾ ਲਾ ਕੇ ਕੁੜੀ ਦੀ ਝੋਲੀ ਸ਼ਗਨ ਵੀ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਸੁਖਦੀਪ ਮੁੰਡੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਪੁੱਛਦਾ, ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਪਿਉ ਹੱਸਦਿਆਂ ਬੋਲਿਆ ,"ਲਓ ਜੀ ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਡੀ ਧੀ ਹੋਈ .....ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਤਰੀਕ ਪੱਕੀ  ਕਰੋ। " ਲੈਣ - ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਛਿੜਦਿਆਂ  ਹੀ  ਉਹ ਖਿੜਖਿੜਾ ਕੇ ਹੱਸਦਿਆਂ ਬੋਲਿਆ, "ਉਹ ਵੀਰ ਮੇਰਿਆ , ਤੂੰ ਕੁੜੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ।ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ । ਕੰਨਿਆਦਾਨ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਰ ਕਿਹੜਾ ਦਾਨ ਹੁੰਦੈ ਭਲਾ ।" ਉਸ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜ ਗਈ । ਇੰਨੇ ਵਧੀਆ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਦੀਪਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਸੀ । ਜਗਤਾਰ ਤੇ ਦਲਜੀਤ ਹੈਰਾਨੀ 'ਚ ਇੱਕ -ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਤੱਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਖਬਰ ਮਿਲਦਿਆਂ ਹੀ ਬਲਜੀਤ ਵੀ ਘਰ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹਾਸਾ ਸੀ , ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਤੇ ਸਿਰਫ ਖੇੜਾ ਸੀ । ਗੁਰਜੀਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਏਨੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੀਪਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਲਈ ਕੀ - ਕੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਕਿੱਥੇ -ਕਿੱਥੇ ਧੱਕੇ ਨਹੀਂ ਖਾਧੇ ਤੇ ਜਿਸ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੂੰ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮਨਹੂਸ ਸਮਝਦੀ ਰਹੀ ਅੱਜ ਉਸ ਕਾਰਨ ਹੀ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਹ ਕੰਮ ਨੇਪਰੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਰੱਬ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਆਈਆਂ ਤੇ ਤ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਪ ਕਰਦੇ ਹੰਝੂ ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਦਹਿਲੀਜ਼ਾਂ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਲੱਗੇ। ਇਹ ਵੇਖ ਕੇ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹੀ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਬੋਲੀ ,"ਕੀ ਹੋਇਆ ਮੰਮੀ ਜੀ , ਤੁਸੀਂ ......? "ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਧੀਏ , ਇਹ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਹੰਝੂ ਨੇ .....।" ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਗਲ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ। 

ਲੇਖਿਕਾ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਭਾਟੀਆ ਐਮ. ਏ, ਬੀ .ਐਡ

ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕ ਵੀ ਹਨ ਜਿਥੇ ਨਾ ਹੀ ਪੁਲਿਸ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜੇਲਾਂ ,ਆਇਸਲੈਂਡ, ਆਇਰਲੈਂਡ, ਡੈਨਮਾਰਕ, ਆਦਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਮੁਲਕ ਹਨ ਜਿਥੇ ਲੋਕ ਕਦੇ ਵੀ ਲੜਦੇ ਝਗੜਦੇ ਨਹੀਂ ਨਫ਼ਰਤ ਦੀ ਹਵਾ ਨਹੀਂ, ਇਗੋ ਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਮਸਲੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਸੌਰੀ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਬੇਸ਼ੱਕ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈ ਪਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਬੜੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੈ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਹਨ ਜਿਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੌਰੀ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਥਾਣੇ ਜਾ ਕਚਹਿਰੀਆ ਵਿੱਚ ਖੱਜਲ ਖੁਆਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਜਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਸੌਰੀ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਬੜੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿਛੇ ਜਿਹੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਹੜਾ ਇਕ ਕਤਲ ਕੇਸ ਵਿੱਚ 20 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਦੋਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੌਰੀ ਕਹਿ ਕੇ ਟਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਅਗਰ ਅਸੀਂ ਇਗੋ ਜਾ ਹਾਉਮੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੋਣ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਹੀ ਹਉਮੈ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ, ਉਚੇਰਾ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਮਝਣ, ਹੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਲਣ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਹੰਕਾਰ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਉਮੈ ਲੁਕਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਲੁਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹੰਕਾਰ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਹਉਮੈ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਮਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਉਮੈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਉਮੈ ਹਰ ਥਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੋਰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 
    ਜਿਨੇ ਵੀ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ਮਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਸਾਡੀ ਹਾਉਮੇ, ਇਗੋ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਉਤੇਜਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਠੀਕ ਹਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲਾ ਗਲਤ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੇ ਥੋੜਾ ਉਚਾ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਉਚਾ ਬੋਲਦੇ ਹਾਂ ਫਿਰ ਝਗੜਾ ਵਧਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕੁਝ ਸੈਕਿੰਡ ਬੰਦੇ ਲਈ ਬੜੇ ਅਹਿਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਵਿਚਾਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਮੈਂ 20 ਸਾਲੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਆਵਾਂਗਾ ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਸਲੀਅਤ ਚ ਬੰਦਾ ਕੋਰਟ ਕਚਹਿਰੀਆਂ, ਥਾਣਿਆਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਲਾ ਲਾ ਕੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਵਕਤ ਪਛਤਾਵੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਆਣੇ ਲੋਕ ਸੌਰੀ ਕਹਿਕੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਮਸਲੇ ਸੁਲਝਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛੋਟੇ ਮੋਟੇ ਕਿੰਤੂ ਪ੍ਰੰਤੂ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਝਗੜੇ ਇਨ੍ਹੇ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਖਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਆਪਣੀ ਇਗੋ, ਜ਼ਿਦ ਅਤੇ ਹਾਊਮੈ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਲੜਾਈ ਝਗੜਿਆਂ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਥਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੌਰੀ ਕਹਿਕੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਹਿਤਰੀ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਾਸ਼ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਹੇ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਡਾ ਪੈਸਾ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਦੋਨੋ ਬਚ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਧੱਕਾ ਕਰੇ , ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਾਰ ਵਾਰ ਤੰਗ ਕਰੇ, ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਵੀ ਹੋਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਿਏ 
ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇ ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਗੁੱਸਾ ਚੰਡਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੰਦੇ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਫਿਰ ਨਾ ਹੀ ਬੰਦਾ ਕਿਸੇ ਸਿਆਣੇ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਛੋਟੇ ਦਾ ਲਿਹਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਹਾਂ ਤਾਂ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਕਿਉਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ? ਕਿਉਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੱਕ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ? ਕਿਉਂ ਅਸੀਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਜਲੀਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? ਅਸੀ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਉਸ ਤੇ ਥੋਪਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਕਿਉਂ ਜੀਓ ਅਤੇ ਜਿਉਣ ਦਿਓ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦੇ? ਦੂਸਰੇ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨਾ ਆਪਣਾ ਸਨਮਾਨ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਅਸੀਂ ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੁਖਾਵਾਂ ਸਮਝੋਤਾ ਕਰ ਲਈਏ ਤਾਂ ਆਪਸੀ ਵੈਰ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਡਰ ਖੌਫ਼ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਸਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾ।
ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਬਹੁਤ ਬੁਰੇ ਹਨ ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਖ਼ੂਨ ਖਰਾਬਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ,ਇੱਥੇ ਰਹਿਣਾ ਦੁਭਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਇਸ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ? ਜ਼ਰਾ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਕੇ ਦੇਖੋ.......ਜੇ ਦੁਨੀਆਂ ਬੁਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਬੁਰੇ ਨਾ ਬਣੀਏ......ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦ ਤਾਂ ਸੁਧਰੀਏ.......ਜੇ ਐਸਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਸ ਬੁਰਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬੁਰਾ ਤਾਂ ਘਟ ਹੀ ਜਾਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਦੇਖਣਾ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਆ ਕੇ ਜੁੜ ਜਾਣ......ਜੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੰਗੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਗਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਕੁਝ ਤਾਂ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਹੀ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਜੁਬਾਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਐਸੇ ਪਿਆਰੇ ਤੇ ਮਿੱਠੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੇ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਜਿਵੇ ਸੌਰੀ Sorry (ਮੈਨੂੰ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੈ)। ਸਾਡੀ ਕਿਸੇ ਗ਼ਲਤੀ ਲਈ ਸੌਰੀ ਕਹਿਣ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਠੰਡ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਈ ਝਗੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ Thanks, ਥੈਂਕਸ (ਧੰਨਵਾਦ ਜਾਂ ਸ਼ੁਕਰੀਆ) ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਦੂਸਰਾ ਬੰਦਾ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। Please, ਪਲੀਜ਼ (ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਨ ਜੀ) ਅਤੇ ਕਾਇੰਡਲੀ Kindly (ਮੇਹਰਬਾਨੀ ਕਰ ਕੇ) ਕਹਿਣ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦਿਆਲੂ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡਾ ਕੰਮ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਤੇ ਸੌਰੀ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸਗੋਂ ਉਸਦੀ ਇੱਜਤ ਹੋਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਮੋਟੇ ਝਗੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਰਾਮਨਗਰ
9417990040