ਸਾਹਿਤ

ਲੂ, ਹੁੰਮਸ, ਮੀਂਹ ਕਦੋਂ? ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 3-4 ਦਿਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਲੂ ਅਤੇ ਹੁੰਮਸ ਵਾਲੀ ਗਰਮੀ ਤੰਗ ਕਰੇਗੀ, ਦਿਨ ਦਾ ਪਾਰਾ 40 °C ਤੋਂ ਪਾਰ ਤੇ ਵਧੀ ਹੁੰਮਸ ਨਾਲ ਹੀਟ ਇੰਡੈਕਸ (ਅਸਲ ਮਹਿਸੂਸ) 50 °C ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਸਵੇਰ ਸਮੇਂ ਵੀ ਮੌਸਮ ਅਸਹਿਜ਼ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਖਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗੰਗਾਨਗਰ-ਸਿਰਸਾ-ਹਨੂੰਮਾਨਗੜ੍ਹ ' ਚ 1-2 ਵਾਰੀ ਦਿਨ ਦਾ ਪਾਰਾ 45 ℃ ਲਾਗੇ ਜਾਂ ਇਸਤੋਂ ਪਾਰ ਪੁੱਜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਵੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਹਰਿਆਣਾ' ਚ ਸਵੇਰ ਦੌਰਾਨ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਪੁਰੇ ਦੀ ਨਮੀਂ ਕਾਰਨ ਥੋੜ੍ਹੀ ਥਾਂ ਹਲਚਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀੰ, ਪਰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਹਲਚਲ 18/19 ਜੂਨ ਤੋਂ ਵੇਖੀ ਜਾਵੇਗੀ। *ਰਾਹਤ- 17-18 ਤੋਂ 21 ਜੂਨ ਦੌਰਾਨ...

ਕਵਿਤਾ ਮੈਂ ਕਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ, ਮੈਂ ……. ਗਰਮੀ ੱਿਵੱਚ ਨਾ ਪੱਖਾ ਜੁੜਦਾ ਸਿਆਲੀਂ ਨਾ ਲੇਫ-ਤਲਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ …… ਖੇਤੀਂ ਜਾਵਾਂ ਕੱਖ-ਪੱਠੇ ਨੂੰ ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਨਿਗਾ ਟਿਕਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ…… ਪਾਟੀ ਕੁੜਤੀ ਢਾਕਾਂ ਨੰਗੀਆਂ ਬਾਬੇ ਬੁੱਲੀਂ ਜੀਭ ਘੁੰਮਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ …… ਗੋਹਾ- ਕੂੜਾ ਕਰਦੀ ਸ਼ਾਹਣੀ ਦਾ ਮੈਂ ਜਾਤ-ਕਜਾਤ ਪਰਖਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ …… ਪੱਕੀ ਚਾਹ ਵਾਲੀ ਵਾਟੀ ਮੇਰੀ ਮੂਧੀ ਕੌਲੇ ਨਾਲ ਟਿਕਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ …… ਜੋਬਨ ਰੁਤੇ .. ਮੌਲਣ ਰੁੱਤੇ .. ਝਾਟੇ ਚਿੱਟਿਆਂ ਨੇ ਛੈਂਬਰ ਲਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ …… ਬਾਬਲ ਦੱਸ ਕਿੰਝ ਕਾਜ ਰਚਾਏ ਜਿੰਦ ਡਾਹਡਿਆਂ ਲੇਖੇ ਲਾਈ ਵੇ ਲੋਕਾ ਮੈਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਜਾਈ …… ਬਚਪਣ ਰੁਲਿਆ ਭੁੱਖਣ...

ਧੁਰਾ ਬਣਿਆ ਬੁਰਾ! ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਧੁਰਾ ਹਾਂ! ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਉਂ ਬੁਰਾ ਹਾਂ? ਹਾਂ! ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਮਜਦੂਰ ਹਾਂ। ਇਸੇ ਲਈ ਦੋ ਡੰਗ ਦੀ ਰੋਟੀ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਾਂ। ਸਰੀਰਕ ਪੱਖੋਂ ਮਜਬੂਤ ਹਾਂ! ਸਿਸਟਮ ਅੱਗੇ ਲਾਚਾਰ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਲਈ ਤਾਂ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹਾਂ! -ਸੁਖਦੇਵ ਸਲੇਮਪੁਰੀ 09780620233 30 ਮਈ, 2020

ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ! ਇਸ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤ ਬਹੁਤ ਤੇਜ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੁਣ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 2 ਲੱਖ ਪੀ. ਪੀ. ਈ. ਕਿੱਟਾਂ ਅਤੇ 2 ਲੱਖ ਐਨ-95 ਮਾਸਕ ਬਣਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਸੱਚ-ਮੁੱਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪੀ ਪੀ ਈ ਕਿੱਟਾਂ ਅਤੇ ਮਾਸਕ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਥੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਲਈ ਇਰਾਦੇ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਡਿੱਗਦੇ - ਢਹਿੰਦੇ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਛੂਹਣ ਵਲ ਵਧਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉੰਝ ਪਿਛਲੇ 73 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੰਮਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਜਿੰਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਫੁੱਲਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ,ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਹੁਣ ਜਾ ਕੇ ਮੰਜਿਲ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ, ਬੁੱਢੇ, ਜਵਾਨ ਮਰਦ, ਔਰਤਾਂ,...

ਜਿੱਤਣੀ ਜੰਗ ਕੋਰਨਾਂ ਤੋ ਚੱਕੇ ਜਾਮ ਹੈ ਕਰਤੇ ਜਿਸਨੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ, ਡਰ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਭਰਤੇ ਜਿਸਨੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ, ਕੰਮ-ਕਾਰ ਭਾਵੇ ਹੋਗੇ ਡਰਦੇ ਬੰਦ 'ਕੋਰਨਾਂ ਤੋ । ਨਾਲ ਹੌਸਲੇ ਜਿੱਤਣੀ ਆਪਾਂ ਜੰਗ ਕੋਰਨਾਂ ਤੋ । ਨਾਲ ਹੌਸਲੇ ਜਿੱਤਣੀ..................... । ਜੋ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਨੇ ਅਪਣਾਈਏ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ, ਲੋਕਡਾਊਨ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਫਲ ਬਣਾਣੀਏ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ, ਨਾਂ ਗਰੋ ਬਾਹਰ ਤੁਸੀ ਜਾਕੇ ਖਾਇੳ ਡੰਗ ਕੋਰਨਾਂ ਤੋ, ਨਾਲ ਹੌਸਲੇ ਜਿੱਤਣੀ............................ । ਸਿਹਤ ਮਹਿਕਮਾ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਹੈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਵਡੀ, ਲੋਕਾਂ ਖਾਤਰ ਜਿਨਾਂ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਹੈ ਲਾ ਛਡੀ, ਜੋ ਪੈਰ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀ ਪੁਟਣੇ ਹੋਕੇ ਤੰਗ ਕੋਰਨਾਂ ਤੋ, ਨਾਲ ਹੌਸਲੇ ਜਿੱਤਣੀ........................... । ਬੱਡੂਵਾਲੀਆਂ" ਵਿਚ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਰਹਿਕੇ ਫਰਜ ਨਿਭਾਈਏ...

ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਰਿਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਸੰਧਰਭ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਪੜਕੇ ਚੰਗਾ ਲਗਿਆ ਹੈ, ਜੇ ਦਸੰਬਰ 1822 ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਲੂਈ ਪਾਸਚਰ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿਗਿਆਨਕ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨਾ ਨੂੰ ਨਾਮੁਰਾਦ ਬਿਮਾਰੀਆ ਤੋ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਖੋਜ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਡੇਰੇ ਦਾ ਸਾਧੂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਦਕਾ, ਮੈਂ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਧੂ ਸੰਤਾ ਮਹੰਤਾ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਨੁਖਸੇ ਫਾਰਮੂਲੇ ਹਨ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਇੰਸਾਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਨਸਪਤੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਵੀ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੰਸਾਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਖੁਦ ਦੀ ਅੰਦਰੋ ਦੀ ਚਾਤ ਮਾਰਨ ਅਤੇ ਰੱਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇੰਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਨਸਪਤੀ ਪਹਾੜ ਆਕਾਸ਼ ਧਰਤੀ ਸਮੁਦਰ ਪਤਾਲ ਤੋਂ...

ਰਾਤ ਪਈ ‘ਤੇ ਤਾਰੇ ਜਗੇ । ਚੰਨ ਨੂੰ ਆਕੇ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗੇ । ਅੱਜ ਸੂਰਜ ਜਦ ਡੁੱਬ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਕੁਝ ਥੋੜ੍ਹਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਜਿਹਾ ਸੀ । ਅਸੀਂ ਵੀ ਜਦ ਤੋਂ ਚਮਕ ਰਹੇ ਹਾਂ । ਥੋੜ੍ਹਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਤ੍ਰਭਕ ਰਹੇ ਹਾਂ । ਧਰਤੀ ਕਿਉਂ ਸੁੰਨਸਾਨ ਪਈ ਹੈ ? ਕਿਉਂ ਲੱਗਦੀ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਜਹੀ ਹੈ ? ਕਿਉਂ ਏਨਾ ਡਰ ਗਏ ਨੇ ਲੋਕੀ ? ਘਰੋ ਘਰੀ ਵੜ ਗਏ ਨੇ ਲੋਕੀ ? ਅੱਜ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਗਿਣਦਾ ? ਸਾਥੋਂ ਦੂਰੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮਿਣਦਾ ? ਨਾਂ ਕੋਈ ਸਾਡੀ ਛਾਂਵੇ ਬਹਿੰਦਾ । ਨਾਂ ਸਾਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦਾ । ਕੀ ਹੁਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੀ ਮੁੱਕ ਗਏ ਨੇ ? ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹੀ ਰੁਕ ਗਏ ਨੇ । ਸੁਣ ਕੇ ਫਿਰ ਚੰਨ ਹੱਸਣ ਲੱਗਾ । ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦੱਸਣ ਲੱਗਾ । ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵੀ ਆਏ ਸੀ ਇਹ । ਨਾਲ ਮਸ਼ੀਨ ਲਿਆਏ ਸੀ ਇਹ । ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਮੇਰੀ ਮਿੱਟੀ ਲੈ ਗਏ । ਜਾਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿ ਗਏ ।...

ਵਿਸਾਖੀ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ - ਹੇ! ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਹੇ! ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਤੂੰ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਮਰੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਕੇ ਜਾਤਾਂ - ਕੁਜਾਤਾਂ ਠੁਕਰਾ ਕੇ ਵੱਖਰਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨਾ ਕੇ ਗਿੱਦੜਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੇਰ ਬਣਾ ਕੇ ਅਨੋਖੀ ਕੌਮ ਸਜਾਕੇ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਫੂਕੀ ਸੀ! ਪਰ - ਅੱਜ ਫਿਰ ਵਿਸਾਖੀ ਤੈਨੂੰ 'ਵਾਜਾਂ ਮਾਰਦੀ ਆ! ਅੱਜ ਫਿਰ ਮਾਨਵਤਾ ਪੁਕਾਰ ਦੀ ਆ! ਅੱਜ ਫਿਰ ਚੜਤ ਹੰਕਾਰ ਦੀ ਆ! ਨੌਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਸੀਸ ਸੀਨੇ ਲਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹੰਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਦੁਰਕਾਰ ਦੀ ਆ! ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਮੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਨਫਰਤ ਖਿਲਾਰਦੀ ਆ! ਤੂੰ ਨਿਹੱਥਿਆਂ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਹੋਕਾ! ਪਰ - ਅੱਜ ਆਪਣਿਆਂ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਮੜੀਆਂ ਤੱਕ ਜਾਣ ਲਈ ਤਰਲੇ ਮਾਰਦੀ ਆ! ਤੇਰੀ ਸਿੱਖੀ 'ਤੇ ਮਨੂੰਵਾਦ ਹੋਇਆ ਭਾਰੂ ਊਚ-ਨੀਚ ਫੁੰਕਾਰੇ ਮਾਰਦੀ ਆ! ਤੇਰੇ ਬਾਣੇ 'ਚ ਕਈ...