ਸਾਹਿਤ

ਖੁਰਲੀ ਉੱਤੇ ਬੰਨ੍ਹੀਆਂ ਹੋਵਣ, ਕਾਲੀਆਂ ਬੂਰੀਆਂ ਮੱਝਾਂ ਜੀ।

ਸ਼ਾਮ ਸਵੇਰੇ ਚਾਈਂ ਚਾਈਂ ਉੱਠ ਧਾਰਾਂ ਕੱਢਾਂ ਜੀ।।

ਬੱਠਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗੋਹਾ ਚੁੱਕ ਕੇ ਪੱਥਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ।

ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ ਹੁਣ ਤਾਂ ਤੱਕਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ।।

ਘੋੜੀਆਂ ਗਾਉਂਦੀ ਨਾ ਮੈਂ ਥੱਕਾਂ ਵੀਰ ਮੇਰੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਵੇ।

ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪੱਬ ਨਾ ਲੱਗੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਐਨਾ ਚਾਅ ਹੋਵੇ।।

ਨੱਚ ਨੱਚ ਕੇ ਕੱਚਾ ਵਿਹੜਾ ਪੱਟਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ,,,,,

ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ ਹੁਣ,,,,

ਕੱਚੇ ਘਰ ਦੀ ਉੱਚੀ ਡਿਉਢੀ ਅੱਜ ਵੀ ਚੇਤੇ ਆਉਂਦੀ ਏ।

ਵਿੱਛੜ ਗਈਆਂ ਸਖੀਆਂ ਦੀ ਸਦਾ ਹੀ ਯਾਦ ਸਤਾਉਂਦੀ ਏ।।

ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਚਰਖਾ ਡਾਹਕੇ ਕੱਤਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ,,,,

ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ,,,,

ਓਹ ਯਾਦ ਨਾ ਭੁੱਲਦੀ ਏ ਜਦ ਤੁਰਦੇ ਵੱਟਾਂ ਬੰਨੇ ਸੀ।

ਘਲਾੜੀ ਤੇ ਗੁੜ ਬਣਦਾ ਵੇਖਿਆ ਪੀੜ ੨ ਕੇ ਗੰਨੇ ਜੀ।।

ਹਲਟ ਜੋ ਬਲਦਾਂ ਵਾਲਾ ਸੀ ਓਹ ਹੱਕਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ,,,,

ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ,,,,,

ਮਹਿਕਾਂ ਵੰਡਦੇ ਨਜ਼ਰ ਸੀ ਆਉਂਦੇ ਖਿੜੇ ਓਹ ਫੁੱਲ ਗੁਲਾਬ ਦੇ।

ਬਚਪਨ ਦੇ ਹੀ ਨਾਲ ਬੀਤ ਗਏ ਰੰਗਲੇ ਦਿਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ।।

ਮੁੜ ਆਵਣ ਤਾਂ ਓਸੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੱਚਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ,,,,

ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ,,,,

ਸੱਚੀਂ ਮੁੱਚੀਂ"ਸ਼ਰਨ"ਤਾਂ ਕੋਈ ਜ਼ਖ਼ਮ ਪੁਰਾਣੇ ਖਰੋਚ ਰਹੀ।

ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਹੋਜਾਂ ਦੱਦਾਹੂਰੀਆ ਸੋਚ ਰਹੀ।।

ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਵੱਸਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ,,,,

ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹਾ ਪੰਜਾਬ,,,,

ਜਸਵੀਰ ਸ਼ਰਮਾਂ ਦੱਦਾਹੂਰ

ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ

95691-49556

ਲੜੀ ਨੰਬਰ.1
ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 19ਫਰਵਰੀ 1630ਈ. ਨੂੰ ਪੂਨਾ ਦੇ ਸ਼ਿਵਨੇਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਹ ਜੀ ਭੌਂਸਲਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਜੀਜਾ ਬਾਈ ਸੀ। ਜੋ ਯਾਦਵ ਵੰਸ਼ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਸ਼ਿਵਾਈ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਰੱਖਿਆ।
ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਸਾਹਸੀ ਯੋਧਾ ਸਨ।ਉਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ - ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਜੀਜਾ ਬਾਈ ਜਿਸਨੇ ਵੀਰਤਾ ਦੀਆ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਈਆਂ,ਦਾਦਾ ਜੀ ਕੌਂਡਦੇਵ ਜਿਸਨੇ ਯੁੱਧਕਲਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾ ਰਾਮ ਦਾਸ ਨੇ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰ - ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰਾਜਾ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 1674 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਹ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨਾਲ ਲੜਿਆ। 6ਜੂਨ 1674 ਵਿਚ ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ "ਛਤਰਪਤੀ" ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀ।
ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਲਿਆ।ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ (1646-49) ਤੋਰਨਾ, ਪੂਨਾ, ਪੁਰੰਧਰ, ਕੋਂਡਾਨਾ ਨੁੰ ਜਿੱਤਿਆ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ (1649- 1655) ਤੱਕ ਆਪਣੀਆਂ ਜਿੱਤਾ ਤੇ ਰੋਕ ਲਾਉਣੀ ਪਈ ਕਿਉੰਕਿ ਬੀਜਾਪੁਰ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1656ਈ. ਵਿੱਚ ਜਾਵਲੀ ਅਤੇ ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ।
10ਨਵੰਬਰ 1659ਈ. ਨੂੰ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਬੀਜਾਪੁਰ ਉਪਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਉਤਸਾਹਿਤ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ ਜਿਵੇਂ ਪਨਹਾਲਾ, ਬਸੰਤਗੜ੍ਹ, ਖੇਲਨਾ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹਿਆਂ ਉਪਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰਨਾ।1660ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਪਨਹਾਲਾ ਉੱਤੇ ਬੀਜਾਪੁਰ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰ ਲਈ।
     ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਬੀਜਾਪੁਰ ਵਿਰੁੱਧ ਯੁੱਧ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਵੀ ਯੁੱਧ ਕੀਤੇ।ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਿਵਾ ਨੂੰ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦੇ ਕਈ ਇਲਾਕੇ ਜਿੱਤ ਲਏ ਜਿਵੇਂ- ਕੋਲਾਬਾ, ਰਤਨਗਿਰੀ ਉਪਰ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਮਰਾਠਿਆਂ ਨੇ 1664ਵਿਚ ਸੂਰਤ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਧਨੀ ਨਗਰ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਖੂਬ ਲੁੱਟਿਆ।ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਨਾ ਕੇਵਲ ਇਸ ਰਾਜ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ ਸਗੋਂ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਹੀਰੇ, ਮੋਤੀ ਵੀ ਲੁੱਟ ਕੇ ਲੈ ਗਏ।
1665 ਈ. ਵਿੱਚ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਮਰਾਠਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਧੀ ਹੋਈ ਜਿਸਨੂੰ ਪੁਰੰਧਰ ਦੀ ਸੰਧੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਸੰਧੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਜੋ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਯੋਗ ਸਰਦਾਰ ਸੀ ਉਸਦਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਉਪਰ ਹਮਲਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤ ਹੋਈ।ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕਰਨੀ ਠੀਕ ਸਮਝੀ।ਇਸ ਸੰਧੀ ਨਾਲ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਮੁਗਲ਼ਾ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭ ਹੋਏ।
  1666 ਈ.ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਮੁਗ਼ਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਵਰਤਾਓ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਸ਼ਿਵਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸ਼ੰਭਾ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ। ਕਿਸੇ ਬਹਾਨੇ ਦੋਨੋਂ ਕੈਦ ਚੋ ਨਿਕਲ ਕੇ ਭੱਜ ਗਏ।
1667-69ਤਕ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਮਰਾਠਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰਹੀ ਭਾਵ ਕੋਈ ਲੜਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1670ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੁੱਸੇ ਹੋਏ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਲ੍ਹੇ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ, ਪੁਰੰਧਰ, ਕਰਨਾਲਾ, ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।1674ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਤਿਲਕ ਪਿੱਛੋਂ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਜਿੰਜੀ, ਵੈਲੋਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਜਿੱਤੇ।
  ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।3ਅਪ੍ਰੈਲ 1680ਈ. ਨੂੰ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
(ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ)
ਪੂਜਾ 9815591967

- ਸਾਡਾ ਕੋਈ
 ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ!
ਨਾ ਸਾਡੇ ਅਜਿਹਾ
 ਬੇਸ਼ਰਮ ਕੋਈ  ਹੁੰਦਾ!
ਚੋਰ ਦੇਵੇ ਜਾਂ ਸਾਧ ਦੇਵੇ,
ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਬਸ
ਰਾਜ ਚਾਹੀਦਾ!
ਲੋਕੀਂ ਢੱਠੇ
ਖੂਹ ਵਿਚ ਪੈਣ,
ਪਰ  ਸਿਰ ਸਾਡੇ 'ਤੇ
 ਤਾਜ ਚਾਹੀਦਾ!
-ਸੁਖਦੇਵ ਸਲੇਮਪੁਰੀ
09780620233
5 ਮਈ, 2022.

ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਦੋਹਤੇ ਸੀ,
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਿਲਿਆ ਵਰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।
ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਕੀਤੀ,
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
36 ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਅੰਕਿਤ ਕੀਤੀ,
ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ।
ਹਰਮਿੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਵਾਈ,
ਨੀਂਹ ਦਾ ਕੰਮ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਤ ਮੀਆ ਮੀਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਲੰਗਰ ਪ੍ਰਥਾ ਅੱਗੇ ਚਲਾਈ,
ਤੇ  ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।
ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਗੀਰ ਕਾਲ ਦੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪਾਈ,
ਪਰ ਮੂੰਹ ਚੋ ਸੀ ਨਾ ਕੀਤਾ।
ਉਬਲਦੇ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾਇਆ ਜਾਲਮਾਂ ਨੇ,
'ਤੇਰਾ ਕੀਆ ਮੀਠਾ ਲਾਗੈ' ਇਹੀ ਸੁਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਖ ਦਿੱਤਾ।
ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਪਾਈ,
ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਡੇਅਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਪੂਜਾ ਕਲ਼ਮ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹਵੇ,
ਪਰ ਡੁੱਲਦੇ ਅੱਥਰੂਆਂ ਨੇ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।
ਪੂਜਾ 9815591967

ਅੱਜ ਕੂਕਾ ਮਾਰ -ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਏ ਪੰਜਾਬ,

ਵੈਰੀਓ ਅੱਖ ਥੋਡੀ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਨਹੀਂ।

ਛੱਡ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਿੱਧੂ ਪੰਜਾਬ ਪੰਜਾਬ ਆ ਗਿਆ ।

ਮਿਹਨਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਸੀ ਨਾਮ ਕਮਾ ਗਿਆ 

ਮਾਸੂਮ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਓ ਕਿਤੇ ਮਿਲਣੀ 

ਢੋਈ ਨਹੀਂ।

ਅੱਜ ਕੂਕਾ ਮਾਰ -ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਏ ਪੰਜਾਬ,

ਵੈਰੀਓ ਅੱਖ ਥੋਡੀ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਨਹੀਂ।

ਜੀਹਨੇ ਕਲਮ ਨਾਲ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਦਿਲ 

ਸੀ ਮੋਹ ਲਿਆ

ਉਹੀ ਹੀਰਾ ਪੁੱਤ ਮਾਂ ਦਾ ਅੱਜ ਕਿਉਂ ਤੁਸੀਂ 

ਖੋਹ ਲਿਆ  

ਜੱਗ ਜਾਹਿਰ ਸਭ ਅੱਜ ਹੋ ਰਿਹਾ 

ਮਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜ ਜਾਂਦੀ ਲਕੋਈ  ਨਹੀਂ।

ਅੱਜ ਕੂਕਾ ਮਾਰ -ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਏ ਪੰਜਾਬ 

ਵੈਰੀਓ ਅੱਖ ਥੋਡੀ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਨਹੀਂ।

ਜਨਾਜ਼ੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇਖ ਇਕੱਠ 

ਰੂਹ ਹਰ ਇੱਕ ਦੀ ਹੈ ਪਾੜਦੀ 

ਲਾੜੀ ਮੌਤ ਏ ਵਿਆਹੀ 

ਕਿਵੇਂ ਮਾਂ ਪਾਣੀ ਸਿਰ ਉੱਤੋਂ ਵਾਰਦੀ 

ਲਾਸ਼ ਦੇਖ ਪੁੱਤ ਦੀ ਅੱਜ ਮਾਂ ਕੁਰਲਾਵੇ 

ਤੇਰੀ ਸਿਹਰਿਆਂ ਦੀ ਲੜੀ ਕੋਈ ਪਰੋਈ ਨਹੀਂ 

ਅੱਜ ਕੂਕਾ ਮਾਰ -ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਏ ਪੰਜਾਬ 

ਵੈਰੀਓ ਅੱਖ ਥੋਡੀ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਨਹੀਂ।

ਤੇਰੇ ਜਿਹਾ ਗੀਤ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਨਾ ਜਾਣਾ ਲਿਖਿਆ

ਤੇਰਾ ਜਿਗਰਾ ਜਮੀਰ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਨੂੰਨ ਵਿਕਿਆ

ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਪਲ ਕਿੰਝ ਦੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲੇ 

ਬੇਕਸੂਰ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਨਾਲ  ਅਸਲੇ 

ਪਿਓ ਪੱਗ ਲਾਹ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ 

ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਸੂਰ  ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ 

ਅੱਜ ਕੂਕਾ ਮਾਰ -ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਏ ਪੰਜਾਬ 

ਵੈਰੀਓ ਅੱਖ ਥੋਡੀ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਨਹੀਂ।

ਮਾਂ -ਬਾਪ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਸੀਸ਼ ਚਕਾਵਾਂ 

ਜੋ ਪੁੱਤ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਛਾਵਾਂ

ਅਜ਼ਾਦ ਸੋਚ ਤੇਰੀ ਵੀਰਿਆ ਸਦਾ 

ਅਮਰ ਰਹੂੰਗੀ 

ਘਰ-ਘਰ ਜੰਮਣ ਸਿੱਧੂ ਜਿਹੇ ਪੁੱਤ 

ਮਾਂ ਇਹੋ ਕਹੂੰਗੀ 

ਸਿਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਲੱਗਦੇ ਸਾਰੇ ਆਪਣੇ ਹੀ 

ਬੇਗਾਨਾ ਜਾਪਿਆ ਕੋਈ ਨਹੀਂ 

ਗਗਨ ਸਿੱਧੂ ਵਰਗਾ ਪੁੱਤ ਜੰਮਣਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ 

ਧਾਲੀਵਾਲ ਅੱਜ ਕੂਕਾ ਮਾਰ -ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਏ ਪੰਜਾਬ 

ਵੈਰੀਓ ਅੱਖ ਥੋਡੀ ਕਿਉਂ ਰੋਈ ਨਹੀਂ।

ਪ੍ਰੋ. ਗਗਗਨਦੀਪ ਕੌਰ ਧਾਲੀਵਾਲ

ਇਕ ਸੱਚਾ ਗੁਰੂ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿਖਾਵਣ ਦਾ,
ਭੁੱਲਿਆ ਨੁੰ ਰਸਤੇ ਪਾਵਨ ਦਾ।
ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਵੀ ਗੁਰੂ ਮਹਤੱਤਾ ਬਿਆਨ ਕਰ ਗਏ,
ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਦੁੱਖਾਂ ਵਾਲੀ ਬੇੜੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ।
ਕਦੇ ਹੰਕਾਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਨਾ ਗੁਰੂ ਧਾਰੀਏ,
ਨਹੀਂ ਤੇ ਫਿਰ ਪੈ ਜਾਣਾ ਸੰਕਟ ਭਾਰੀ ਏ।
ਕੰਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਰੇ,
ਦੇਖ ਕੰਮ ਨਿਕਲਣ ਅੜੇ ਤੋਂ ਵੀ ਅੜੇ।
ਪੂਜਾ ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ ਬਿਨਾਂ ਗਤੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਜਹਾਨ ਉੱਤੇ,
ਗੁਰੂ ਵਾਲਿਆ ਨੇ ਪਾਰ ਲੰਘ ਜਾਣਾ
ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਜਾਵਣਗੇ ਸੁੱਤੇ।
ਪਹਿਲਾ ਗੁਰੂ ਮਾਂ ਬਾਪ ਨੂੰ ਮੰਨੀਏ,
ਦੂਜਾ ਮੰਨੀਏ ੧ਓ ਨੂੰ।
ਤੀਜਾ ਗੁਰੂ ਅਧਿਆਪਕ ਸਹਿਬਾਨ ਮੰਨੀਏ,
ਜੋ ਸਮਝਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਉਲਝੇ ਰਾਹ ਨੂੰ।
ਪੂਜਾ 9815591967
ਰਤੀਆ

ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਕਿਉਂ ਇੰਨਾਂ ਬੇਚੈਨ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾ ਆਵੇ ।
ਚੰਦਰੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਪਿਆ ਇਕ ਡਰ ਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਖਾਵੇ।

ਥੱਕ ਹਾਰ ਬੈਠਿਆਂ ਮੈਂ ਇਹਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਮਝਾ ਕੇ
ਨਾਲੇ ਆਪ ਵੀ ਰੋਵੇ ਤੇ ਪਿਆ ਮੈਨੂੰ ਵੀ      ਰੁਆਵੇ ।

ਕੀਹਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹਰ ਵੇਲੇ ਰਹਿੰਦਾ ਇਹ ਧੜਕਦਾ
ਤੇ ਕੀਹਦੀ ਯਾਦ ਇਸ ਨੂੰ ਪਈ ਸਤਾਵੇ ।

ਹਰ ਵੇਲੇ ਅੱਖਾਂ ਚੋਂ ਹੰਝੂ ਰਹਿੰਦਾ ਇਹ ਵਹਾਉਂਦਾ
ਕਹਿੰਦਾ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਥਾਂ ਨਾ ਕੋਈ ਨਾ ਨਜਰ ਆਵੇ।

ਨਾ ਆਪ ਸੌਂਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਸੌਣ ਦਿੰਦਾ
ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ ਤਾਰਿਆਂ ਸੰਗ ਨਿੱਤ ਬਾਤਾਂ ਪਾਵੇ ।

ਰਹਿੰਦੀ ਤਾਂਘ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਹਣੇ "ਸ਼ਾਇਰ "ਦੀ
ਆ ਜਾਵੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਜੇ ਚਿਹਰਾ ਵਿਖਾਵੇ ।

ਜਸਵਿੰਦਰ ਸ਼ਾਇਰ "ਪਪਰਾਲਾ "
9996568220

ਸਤਿੰਦਰ ਸਰਤਾਜ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸ਼ੇਰ,
ਇਸ ਵਰਗਾ ਗਾਇਕ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਫੇਰ।
ਸੂਫੀ ਗਾਇਕੀ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ,
ਗਾਇਕੀ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ।
ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਹੈ ਸਤਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ,
ਇਸ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਗਾਇਕ ਹੈਣੀ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਜਵਾੜਾ ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ ਪਲਿਆ,
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ ਤੇ ਨਾਮ ਚਮਕਾਇਆ।
ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਸੁਰ ਭਰਪੂਰ,
ਹੁੰਦਾ ਪੂਰੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਰੱਬੀ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਨੂਰ।
ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਦਿੰਦਾ,
ਤਾਹੀਓਂ ਤਾਂ ਹਰ ਇਕ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਸਰਤਾਜ ਸਰਤਾਜ ਹੁੰਦਾ।
ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਤੇ ਲਿਖਦਾ ਲੇਖ,
ਗਾਇਕ,ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਲੇਖਕ, ਅਭਿਨੇਤਾ ਇੰਨੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਮੇਲ।
ਪੂਜਾ ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਰਤਾਜ ਵਰਗਾ ਪੁੱਤ ਲੱਭਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ,
ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਪਲ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਕਰਨ ਦੁਆਵਾ।
ਤੇਰਾ ਗਾਇਣ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਦਾਤਾਂ ਦਿਖਾ ਗਿਆ।
ਤੇਰੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚੋਂ ਸਾਨੂੰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਚੇਤੇ ਆ ਗਿਆ।
ਪੂਜਾ 9815591967
ਰਤੀਆ

- ਹੇ ਨਾਨਕ !
ਤੇਰੇ 'ਤੇ
ਹੱਕ ਜਿਤਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ
ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ
ਆਂਦਰਾਂ ਲੂ ਕੇ
ਰੱਖ ਦਿੱਤੀਆਂ ਨੇ!
ਗੁਰੂ ਦਾ ਰੁਤਬਾ
ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪੌਣ
ਜਿਹੜੀ
 ਠੰਡ ਵਰਤਾਉੰਦੀ ਸੀ,
ਤੇਰੇ ਆਪਣਿਆਂ ਨੇ
 ਤੀਲੀ ਲਾ, ਲਾ ਕੇ
ਅੱਗ ਦਾ ਗੋਲਾ
ਬਣਾ ਕੇ
 ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਆ!
ਇਹ ਅੱਗ ਦਾ ਗੋਲਾ
 'ਕੱਲੇ ਖੇਤ ਨਹੀਂ,
ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਂ ,
ਰੁੱਖ,
ਰੱਖਾਂ 'ਤੇ ਵਸਦੇ ਜਨੌਰਾਂ ,
ਝੁੱਗੀਆਂ,
ਝੁੱਗੀਆਂ 'ਚ ਵਸਦੇ ਮਾਸੂਮਾਂ
ਨੂੰ ਵੀ
ਰਾਖ ਬਣਾ ਰਿਹੈ!
ਪਿਉ ਸਮਾਨ ਦਰਜਾ
ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ 'ਪਾਣੀ'
ਔਖੇ ਔਖੇ ਸਾਹ
ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ,
  ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ 'ਚੋਂ
ਚੂਸਿਆ ਖੂਨ
ਤਿੰਨ ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੀ
ਘੱਟ ਰਹਿ ਗਿਆ!
ਹੇ ਨਾਨਕ!
ਪਤਾ ਨਹੀਂ
ਕਿਉਂ
ਦਿਲ ਨੂੰ ਝੋਰਾ ਜਿਹਾ
ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਕਿ-
'ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ'
ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਕਿਤੇ
ਅਰਥ ਹੀ ਨਾ ਬਦਲ ਜਾਣ!
-ਸੁਖਦੇਵ ਸਲੇਮਪੁਰੀ
09780620233
16 ਮਈ, 2022