You are here

ਸੰਪਾਦਕੀ

19 ਤੋਂ 23 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਲਈ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਮੇਲੇ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਾਨ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਤ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ

   ਮਹਾਨ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਤ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਈਸਾ ਦੀ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਦਾ ਸਥਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਚਾਸਰ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਦਾ ਜਨਮ ਸ਼ੇਖ ਜਮਾਲੁਦੀਨ ਸੁਲੇਮਾਨ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮਾਤਾ ਮਰੀਅਮ ਦੀ ਕੁੱਖ ਤੋਂ ਕੋਠੀਵਾਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸੰਮਤ 1230 ਬਿਕਰਮੀ, ਸੰਨ 1173 ਈ: ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਬਿਠਾਇਆ ਗਿਆ। ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਆਪ ਕੋਠੀਵਾਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਮੁਲਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਲਤਾਨ ਸੰਸਾਰਿਕ ਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਮੁਲਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਖ਼ਵਾਜਾ ਬਖ਼ਤਿਆਰ ਕਾਕੀ ਦੇ ਮੁਰੀਦ ਹੋਏ ਹਨ।
ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਮਹਾਨ ਤਿਆਗੀ, ਪਰਮ ਤਪੱਸਵੀ, ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਅਨਿੰਨ ਉਪਾਸ਼ਕ ਤੇ ਵੱਡੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ । ਆਪ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਆਹ ਨਾਸਰਦੀਨ ਮਹਿਮੂਦ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਹਜ਼ਬਰਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਰਵੇਸ਼ੀ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਇਸਤਰੀਆਂ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ 93 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਬਤੀਤ ਕਰਕੇ ਸੰਮਤ 1323 ਬਿਕਰਮੀ, ਸੰਨ 1266 ਈ: ਨੂੰ ਪਾਕਪਟਨ ਵਿੱਚ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਸਮਾ ਗਏ। ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਨੂੰ ‘ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੀ ਬੰਸਾਵਲੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:-
 ਸ਼ੇਖ਼ ਜਮਾਲੁਦੀਨ,  ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦੁਦੀਨ ਮਸਉੂਦ ਸ਼ਕਰਗੰਜ,  ਦੀਵਾਨ ਬਦਰੂਦੀਨ ਸੁਲੇਮਾਨ,  ਖ਼ਵਾਜਾ ਪੀਰ ਅਲਾਉਦੀਨ,  ਖ਼ਵਾਜਾ ਪੀਰ ਮੁਇਜ਼ਦੀਨ,  ਖ਼ਵਾਜਾ ਦੀਵਾਨ ਪੀਰ ਫ਼ਜ਼ਲ,  ਖ਼ਵਾਜਾ ਮੁਨੱਵਰ ਸ਼ਾਹ,  ਦੀਵਾਨ  ਪੀਰ ਬਹਉਦੀਨ,  ਦੀਵਾਨ ਸ਼ੇਖ਼ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ,   ਦੀਵਾਨ ਪੀਰ ਅਤਾਉਲਾ,  ਖ਼ਵਾਜਾ ਸ਼ੇਖ਼ ਮੁਹੰਮਦ,  ਸ਼ੇਖ਼ ਬ੍ਰਹਮ (ਇਬਰਾਹੀਮ)।
              ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਸ਼ਬਦ ਹਨ। ਰਾਗ ਆਸਾ (ਅੰਗ 488) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਉਪਦਾ ਤੇ ਇੱਕ ਅਸਟਪਦੀ ਅਤੇ ਰਾਗ ਸੂਹੀ (ਅੰਗ 794) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਉਪਦਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਿਪਦਾ। ਸਲੋਕ ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਕੇ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ 130 ਸਲੋਕ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਅੰਗ 1377 ਤੋਂ 1384 ਤੱਕ ਦਰਜ ਹਨ। ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਕਵੀ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖ਼ਿਆਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਇਸ ਜੇਠੇ ਤੇ ਉੱਤਮ ਕਵੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੈਲੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਆਪ ਦੇ ਕਲਾਮ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ਾਰਸੀ, ਅਰਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲਹਿੰਦੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
      ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਦਾ ਮਕਬਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਕਾਇਮ ਹੈ। ਉਥੇ ਹਿੰਦੂ, ਮੂਸਲਮਾਨ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ ਸਭ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਟ੍ਰਸਟ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਜਾਤੀ ਉਮਰਾ ਹਿੰਦ-ਪਾਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਮਿਲਾਪ ਚੈਰਿਟੀ ਟ੍ਰਸਟ’ ਹੈ। ਇਸ ਟ੍ਰਸਟ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਮੀਆਂ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਿਬ ਹਨ।
          ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਖੋਜ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਮੋਕਲਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਆ ਗਏ। ਜਿਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਉਹ ਠਹਿਰੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ 1215 ਈ: ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪਾਕਪਟਨ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਬਖ਼ਤਿਆਰ ਕਾਕੀ ਵੱਲੋਂ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੋਈ ਗੋਦੜੀ ਦਰੱਖ਼ਤ ਤੇ ਟੰਗ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਸਮਾਨ ਲੈਣ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਮੋਕਲਹਰ ਵੱਲੋਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਰਾਜੇ ਦੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ (ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ) ਵੱਲੋਂ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਵਗਾਰ ਵਿੱਚ ਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚ ਗਾਰਾ ਫੜ੍ਹਾਉਣ ਲੱਗੇ । ਅਚਾਨਕ ਰਾਜੇ ਦੀ ਨਿਗ੍ਹਾ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਤੇ ਪਈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਗਾਰੇ ਦੇ ਟੋਕਰੇ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਟੋਕਰਾ (ਬੱਨਲ/ਤਸਲਾ) ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਰੱਬੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਚਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਟੋਕਰੇ ਦਾ ਭਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਕੌਤਕ ਦੇਖ ਕੇ ਰਾਜਾ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਫ਼ਕੀਰ ਹਨ । ਉਸ ਨੇ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨ (ਪੈਰ) ਫੜ ਕੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗੀ । ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਵਗਾਰ ਵਿੱਚ ਫੜੇ ਹੋਏ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਵਾਉਣ ਉਪਰੰਤ ਜਦ ਮੁੜ ਛੱਪੜੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਮੁੰਡੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਗੋਦੜੀ ਦੀ ਖੁੱਦੋ (ਗੇਂਦ) ਬਣਾ ਕੇ ਖੇਡ ਰਹੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਵੱਲੋਂ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਗੋਦੜੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਭੁੱਲ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਾਉਣ ਲਈ 40 ਦਿਨ ਚਲੀਹਾ ਕੱਟਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ’ ਪੈ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਆ ਕੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨ-ਇੱਛਤ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
   ‌      ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਰਾਜਾ ਮੋਕਲਹਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਹਟਾ ਕੇ ਦਰਵੇਸ਼/ਫ਼ਕੀਰ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਨਗਰ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ’ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਲਾ ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜੋ ਅੱਜ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਉਹ ਵਣ ਦਾ ਦਰੱਖ਼ਤ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਗਾਰੇ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਚੁੱਕਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਗਾਰੇ ਨਾਲ ਲਿੱਬੜੇ ਹੋਏ ਹੱਥ ਪੂੰਝੇ (ਸਾਫ਼ ਕੀਤੇ) ਸਨ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੋਤ ਲਗਾਤਾਰ ਜਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਹਰ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤਾਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਗਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਨਮਕ, ਝਾੜੂ, ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਰਾਤ ਤੱਕ ਰਾਗੀ, ਢਾਡੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਗੁਰੂ ਜਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਅਤੁੱਟ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖ਼ੂਬ ਚਹਿਲ-ਪਹਿਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
          ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਸਨ । ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਟਿੱਲਾ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਹੈਲਥ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਹਾਕੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਕਬੱਡੀ, ਬਾਸਕਟਬਾਲ ਕਲੱਬਾਂ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਆਰਟ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਕੁਸ਼ਤੀ ਅਖਾੜਾ ਆਦਿ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਵਿਖੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹਨ।
        ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ੍ਰ: ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਉੱਦਮ ਸਦਕਾ ਹੀ ਸੰਨ 1969 ਈਸਵੀ ਤੋਂ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਆਗਮਨ ਪੁਰਬ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਮੇਲਾ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਮੇਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਰੈਡਕਰਾਸ, ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲੀਆਂ, ਰਾਗੀ, ਢਾਡੀ, ਨਾਟਕ, ਸੂਫੀ ਆਨਾ ਕਲਾਮ, ਖੇਡਾਂ, ਸੈਮੀਨਾਰ ਤੇ ਨਗਰ-ਕੀਰਤਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ । ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਰੱਥ, ਘੋੜੇ, ਊਠ, ਹਾਥੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਰਾਸਤੀ ਆਈਟਮਾਂ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੇਖਣਯੋਗ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਮੇਲੇ ਮੌਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਰੰਗੀਨ ਲੜੀਆਂ ਨਾਲ ਖੂਬਸੂਰਤ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਸਾਲ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਆਗਮਨ ਪੁਰਬ ਤੇ 23 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਵੱਲੋਂ ਵਿਦਿਅਕ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਦਫਤਰਾਂ, ਬੋਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁੱਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ੍ਰ: ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਮੇਲੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਸਰਕਾਰੀ ਛੁੱਟੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰਵਾਈ ਸੀ  ।
      19 ਸਤੰਬਰ ਦਿਨ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 6-45 ਵਜੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਲਾ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 10-30 ਵਜੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਾਠ ਉਪਰੰਤ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ। ਇਸੇ ਦਿਹਾੜੇ ਹੀ ਰਾਤ ਨੂੰ 7-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 8-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਗਿਆਨੀ  ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਐਡੀਸ਼ਨਲ ਹੈੱਡ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸੱਚਖੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 8-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 9-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਭਾਈ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਰਾਗੀ ਸੱਚਖੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਮਈ ਕੀਰਤਨ ਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕੀਤਾ।
              20 ਸਤੰਬਰ ਦਿਨ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸ਼ਾਮ 7-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 8-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਗਿਆਨੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੈਡ ਗ੍ਰੰਥੀ ਬੀੜ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤਰਨਤਾਰਨ, 8-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 9-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਭਾਈ ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਰਾਗੀ ਸੱਚਖੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਕੀਰਤਨ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕੀਤਾ। 
        21 ਸਤੰਬਰ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਟਿੱਲਾ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਵਿਖੇ ਅਖੰਡ-ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਆਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸੇ ਦਿਹਾੜੇ ਹੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ 7-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 8-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਚੌਂਤਾ ਕਲਾਂ ਰੋਪੜ, 8-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 9-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਗਿਆਨੀ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖੰਡਸਾਲ ਨੇ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕੀਤਾ। 
        22 ਸਤੰਬਰ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 7-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 8-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਭਾਈ ਗੁਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ, 8-45 ਵਜੇ ਤੋਂ 9-45 ਵਜੇ ਤੱਕ ਭਾਈ ਹਰਜੋਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਰਸ-ਭਿੰਨੇ ਕੀਰਤਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨਗੇ। 
      ‌‌ 23 ਸਤੰਬਰ ਦਿਨ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਲਾ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਵਿਖੇ ਸਵੇਰੇ 8-30 ਵਜੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਖੰਡ-ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭੋਗ ਪਾਏ ਜਾਣਗੇ, ਅਰਦਾਸ ਉਪਰੰਤ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਟਿੱਲਾ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਤੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੋਦੜੀ ਸਾਹਿਬ ਤੱਕ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਛਤਰ ਛਾਇਆ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਸਜਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸੇ ਦਿਹਾੜੇ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 2 ਵਜੇ ਤੱਕ ਧਾਰਮਿਕ, ਦੀਵਾਨ ਸਜਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਗੀ, ਢਾਡੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਉੱਚ ਸ਼ਖ਼ਸ਼ੀਅਤਾਂ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨਗੇ। ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ‘ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਐਵਾਰਡ' ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਸ ਐਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਿਰੋਪਾਉ, ਸਨਮਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਤੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ । ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਅਤੁੱਟ ਵਰਤੇਗਾ। 22 ਤੇ 23 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਾਸੀ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਰਕੇ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।  
ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਐੱਮ.ਏ.ਲੁਧਿਆਣਾ
#1138/63-ਏ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ
ਗਲੀ ਨੰਬਰ-1, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਰੋਡ
ਜਮਾਲਪੁਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ
Email- karnailSinghma@gmail.com

ਬਰਸੀ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼

  ਕੀਰਤਨ ਦੇ ਧਨੀ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮ-ਗਿਆਨੀ ਸਨ:
                 ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਰੋਡੇ ਵਾਲੇ
            ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 1898 ਈ: ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰ: ਹਰਵੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਕਰਤਾਰ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਪਿੰਡ ਰੋਡੇ, ਨੇੜੇ ਰੰਗਪੁਰ, ਤਹਿਸੀਲ ਖੁਸ਼ਾਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਰਗੋਧਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਅਜਾਇਬ ਸਿੰਘ, ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮੋਹਕਮ ਸਿੰਘ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਸਕੂਲੀ ਵਿੱਦਿਆ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਆਪ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਆੜ੍ਹਤੀ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਵਟਾਇਆ ਕਰ। ਆਪ ਨੂੰ ਆੜ੍ਹਤ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ’ਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ, ਆਪ ਨੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਜਿੰਨੇ ਪੈਸੇ ਮੰਗੇ, ਮੈਂ ਦੇ ਦਿਆਂਗਾ। ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਰੱਖਣਾ ਮੇਰੇ ਵੱਸ ’ਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇਖ ਕੇ ਸ੍ਰ: ਹਰਵੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਕੰਮ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕ ਕੇ ਸਿੰਘ ਸਜ ਗਏ। ਆਪ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜੈ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਦੇ ਘਰ ਦੋ ਲੜਕੀਆਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।
 ‌     ‌ ਸੰਨ 1921 ਈ: ਵਿੱਚ ਹੋਲੇ-ਮਹੱਲੇ ’ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਆਏ। ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਅਕਾਲਗੜ੍ਹ ਨਜ਼ਦੀਕ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਖੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕੀਰਤਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਇੱਥੇ ਰਹੇ, ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਰੰਗਪੁਰ ਵੀ ਜਾਂਦੇ। ਗੇੜਾ (ਚੱਕਰ) ਲਾ ਕੇ ਫਿਰ ਆ ਜਾਂਦੇ। ਪਿੰਡ ਰੰਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਗੁਰਦਆਰਾ ਸੀ, ਸੰਗਤ ਵੀ ਸੀਮਿਤ ਜਿਹੀ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਗੇਟ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਕੜ ਦਾ ਸੀ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ 1935-1936 ਈ: ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਲੋਹੇ ਦਾ ਗੇਟ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੇਟ (ਦਰਵਾਜ਼ੇ) ਬੰਦ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੇ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ-ਛੇ ਕਨਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਇਆ। ਸੰਤ ਜੀ ਦੀ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਵਾਹ-ਵਾਹ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕਾਰ-ਸੇਵਾ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਲਈ ਵੀ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਸੱਤ ਮਿਸਤਰੀ ਤੇ ਕਈ ਸਿੰਘ ਵਾਰੀ-ਵਾਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰੇ-ਸ਼ਾਮ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਅਥਾਹ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲਾਇਆ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੌਜਵਾਨ ਬੱਚੇ-ਬੱਚੀਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸੰਥਿਆ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਅਣਗਿਣਤ ਹੀ ਮਰਦ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਅਖੰਡ-ਪਾਠੀ ਬਣਾਏ। ਇੱਕ ਬੀਬੀ ਸੰਤ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਸੰਤ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਉੱਚਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸਨੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਗ੍ਰਹਿਸਤ ਜੀਵਨ ਧਾਰਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।  
   ‌‌    ‌      ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 36 ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਨੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠ ਗਲਾਸ ਤੇ ਕੜਾ ਵਜਾ ਕੇ ਕੀਰਤਨ ਆਪ ਖ਼ੁਦ ਕਰਦੇ ਤੇ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਵੀ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਸੰਨ 1937 ਈ: ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਰੰਗਪੁਰ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ‘‘ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੋਂ ਉੱਠ ਜਾਉ, ਇਹ ਉੱਜੜ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੋਂ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਉ।’’ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਘਰ ਆ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਡਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੰਗੇ-ਫਸਾਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪੰਜ-ਛੇ ਕਨਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਬਹੁਤ ਚੌੜੀਆਂ ਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਸਨ। ਗੋਲੇ ਵੀ ਦੀਵਾਰਾਂ ਤੇ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰ ਸਕੇ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਕਹੇ ਸਾਰੇ ਬਚਨ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਿੱਧ ਹੋਏ। ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 25 ਟਰੱਕ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈਣ ਲਈ ਭੇਜੇ। ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਸਦਕਾ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਭਾਰਤ ਆਏ।
           ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕੋਲ ਰੰਗਪੁਰ ਵਿੱਚ 500 ਕਿੱਲਾ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ। ਸੰਤ ਜੀ ਆਪ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਫਸਲ ਦੀ ਵਾਢੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸੰਨ 1940 ਈ: ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਰੰਗਪੁਰ ਵਿੱਚ 300 ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲਾਇਆ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਹੀ ਜਾਤ ਦੇ ਲੜਕੇ-ਲੜਕੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਮੱਕੜ ਗੋਤ ਦੇ ਲੜਕੇ-ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਮੱਕੜ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਣਗਿਣਤ ਕਰਵਾਏ। ਸੰਨ 1941 ਈ: ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਲਾਇਲਪੁਰ ਤੋਂ ਦੋ ਗਤਕਾ ਮਾਸਟਰ ਮੰਗਵਾ ਕੇ ਪਿੰਡ ਰੰਗਪੁਰ ਤੇ ਪਿੰਡ ਰੋਡੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਗੱਤਕਾ ਸਿਖਾਇਆ।  
         ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੰਨ 1945-1946 ਵਿੱਚ ਰੰਗਪੁਰ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਸਾਧਵਾਲਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਸ੍ਰ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਤੇ ਸ੍ਰ: ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰ: ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਖੂਹ ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਤੇ ਕਰਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਸ੍ਰ: ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਖੇਤੀ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੀਰਤਨ ਕਰਵਾਉ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖੂਹ ਤੇ ਇੱਕ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਵੇਰੇ ਦੋ ਵਜੇ ਉੱਠ ਕੇ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸ੍ਰ: ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸ੍ਰ: ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਠ ਕਰਨ ਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ, ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਗੁਰਸਿੱਖ ਬਣ ਗਿਆ।
               ਸੰਨ 1947 ਈ: ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਪਰਵਾਨੇ ਵਾਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਰਗਾਪੁਰੀ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਵਿਖੇ ਚਰਨ ਪਾਏ ਤੇ ਇੱਥੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅਖੰਡ-ਪਾਠਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲਾਇਆ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੇ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਿੰਡ ਬੀਹੜਾ ਜਲੰਧਰ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਿੰਡ ਗੂੜੀ ਸੰਘਰ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਿੰਡ ਸੂਰੇਵਾਲਾ, ਪਿੰਡ ਦੌਲਤਪੁਰ, ਮਹਿੰਦਪੁਰ, ਬਕਾਪੁਰ, ਧਮਾਈ, ਅਕਾਲਗੜ੍ਹ, ਮੋਇਲਾ ਵਾਹਿਦਪੁਰ ਨੌਂ (09) ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਵਾਈ।
ਸੰਨ 1961-1962 ਵਿੱਚ ਬਲਦਾਂ ਦੇ ਢੱਠਿਆਂ ਦੇ ਭੇੜ ਵਿਚਕਾਰ ਆਉਣ ਤੇ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਕਾਫੀ ਸੱਟਾਂ ਵੱਜੀਆਂ। ਸੰਤ ਜੀ ਨੂੰ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲੈ ਜਾਇਆ ਗਿਆ , ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਬਾਣਾ ਦੇਖ ਕੇ ਡਾਕਟਰ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ੍ਰ: ਬਖਤ ਸਿੰਘ ਐਡਵੋਕੇਟ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਹੀ ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਦਾਖ਼ਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸੰਤ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪੁਰਬ ਦਿਹਾੜੇ ਹੀ 11 ਜੂਨ 1967 ਈ: ਨੂੰ 69 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਭੋਗ ਕੇ ਸੱਚ-ਖੰਡ ਜਾ ਬਿਰਾਜੇ।
ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਲਾਡਲੀ ਫੌਜ਼ ਦੇ ਸੰਤ ਸਿਪਾਹੀ, ਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਮ-ਗਿਆਨੀ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰੋਡੇ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ 57ਵੀਂ ਬਰਸੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦਸਰ ਸਾਹਿਬ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ, ਮੋਇਲਾ-ਵਾਹਿਦਪੁਰ (ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ) ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਖੇ 11 ਜੂਨ ਦਿਨ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਬੜੇ ਪ੍ਰੇਮ, ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਖੰਡ-ਪਾਠਾਂ ਦੇ ਭੋਗ ਪਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਉਪਰੰਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀਵਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਥ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਾਗੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਬ੍ਰਹਮ-ਗਿਆਨੀ ਸੰਤ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਰਸ-ਭਿੰਨੇ ਕੀਰਤਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨਗੇ । ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਅਤੁੱਟ ਵਰਤੇਗਾ ।  
ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਐੱਮ.ਏ.
#1138/63-ਏ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ
ਗਲੀ ਨੰਬਰ-1, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਰੋਡ
ਜਮਾਲਪੁਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ

ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ

-ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਬਚਾੳ, ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ,

ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ, 
ਇਸ ਲਈ ਗਰਮੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਹਿਣ ਮਚਾਇਆ,
ਹੁਣ ਵੀ ਸਮਝ ਜਾਵੋ... ਇਨਸਾਨੋਂ, 
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦੇਣਾ ਪਉ ਕੁਰਦਤ ਨੂੰ ਲੰਬਾ ਹਰਜਾਣਾ।
ਕੁਰਦਤ ਵਸੂਲੂ ਭਾਰੀ ਜੁਰਮਾਨਾ, 
ਹਰ ਇਕ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝਾਉ,
ਰੁੱਖ ਲਗਾਉੁ, ਲੋਕੋਂ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ। 
 
ਆਪਣੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੱਡ ਮੁਕਾਏ, 
ਸੜਕਾਂ ਲਾਗੇ ਲੱਗੇ ਬੂਟਿਆ ਵੱਲ ਨਿਗਾ ਵਧਾਏ।
ਪਾਣੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਾ ਨਹੀ ਸਕਦੇ, 
ਅੱਗ ਲਾ ਕੇ ਉਹ ਵੀ ਮਾਰ ਮੁਕਾਏ,
ਭਲਾ ਤੁਹਾਡਾ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, 
ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਖਾਨੇ ਪਾਉ,
ਰੁੱਖ ਲਗਾਉੁ, ਲੋਕੋ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ। 

ਦਰੱਖਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗਾ ਲਗਾ ਕੇ, 
ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁਕਇਆ,
ਪੈਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਰੱਖ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ, 
ਪੈਦਲ ਚੱਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁਕਾਇਆ,
ਰੋਟੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਅਸੀਂ ਪਕਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ,
ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਜਗਾਉ,
ਰੁੱਖ ਲਗਾਉੁ, ਲੋਕੋਂ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ। 

ਘਟਦੇ ਹੋਏ ਦਰੱਖਤਾਂ ਖ਼ਾਤਰ, ਵੱਧਦੀ ਗਰਮੀ 
ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ,
ਹਰੇਕ ਦੇ ਗ਼ਲਤ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਕੇ, 
ਪਾਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਥੱਲੇ ਗਿਰਾਇਆ,
ਮੁੱਕਿਆ ਪਾਣੀ ਤਾ ਬਣੂ ਰੇਗਿਸਤਾਨ, 
ਕਿਸਾਨ ਬੀਜ ਕਿੱਥੇ ਉਗਾਉ,
ਰੁੱਖ ਲਗਾਉੁ,  ਲੋਕੋਂ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ। 

“ਪਵਨ ਗੁਰੂ ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ”, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਤੁਕ ਨੂੰ 
ਅਸੀਂ ਸਮਝ ਨਾ ਪਾਇਆ,
ਮਿਲਜੁਲ ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆ ਨੇ, 
ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਬਣਾਇਆ, 
ਅੱਤ ਖੁਦਾ ਦਾ ਵੈਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, 
ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੰਮ ਮੁਕਾਇਆ,  
ਸਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਜੀ, 
ਹਰੇਕ ਇਕ ਇਕ ਰੱਖ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜਗਾਉ, 
ਰੁੱਖ ਲਗਾਉੁ, ਉਏ ਲੋਕੋਂ ਵੱਧ ਤੋ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉ।
     ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘਪੁਰਾ

ਮਾਈ ਭਾਗੋ ਦੀ ਵਾਰਸ

ਬੱਲੇ ਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਾਈਏ ਨੀਂ ਪੰਜਾਬਣੇ
 ਤੇਰਾ ਵਾ ਉਚਾ ਕਿਰਦਾਰ 
ਪੰਜਾਬ ਸਿਰ ਚਾੜਿਆ ਸੀ ਭਾਰ ਕੰਗਣਾ
ਥੱਪੜ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਈ ਉਤਾਰ

ਮਾਈ ਭਾਗੋ ਦੀਏ ਵਾਰਸ ਹੈ ਭੈਣ ਸਾਡੀ
ਪੂਰੀ ਹੈਗੀ ਅਣਖੀ ਦਲੇਰ
ਏਹਦੀਆਂ ਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਦਾ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇਂ ਬਣਾਇਆ ਸਾਨੂੰ ਸ਼ੇਰ 
ਰੱਖ ਲਈ ਪੱਤ ਸਾਡੀ ਭੈਣ ਲਾਡਲੀ ਨੇਂ 
ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਹੋਵੇ ਸਤਿਕਾਰ 
ਪੰਜਾਬ ਸਿਰ ਚਾੜਿਆ ਸੀ ਭਾਰ ਕੰਗਣਾ 
ਥੱਪੜ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਈ ਉਤਾਰ

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਕਹਿੰਦੀ 
ਅਜੇ ਪੁੱਠੇ ਸਿੱਧੇ ਦਿੰਦੀ ਬਿਆਨ ਏ
ਅਸੀਂ ਵਾ ਪੰਜਾਬੀ ਉਚੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵਾਲੇ
ਸਾਡੀ ਦੁਨੀਆਂ ਚ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਏ
ਜੇਹਦਿਆਂ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਤੇ ਤੂੰ ਨੱਚੇਂ 
ਉਹ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨਾਲ ਖਾਂਦੇ ਨੇਂ ਖਾਰ
ਪੰਜਾਬ ਸਿਰ ਚਾੜਿਆ ਸੀ ਭਾਰ ਕੰਗਣਾ 
ਥੱਪੜ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਈ ਉਤਾਰ

ਸਾਡੀਆਂ ਸੀ ਮਾਵਾਂ ਦਿੱਲੀ  ਬੈਠੀਆਂ 
ਤੂੰ ਪੁੱਠੇ ਸਿੱਧੇ ਬੋਲੇ ਸੀ ਗੇ ਬੋਲ
ਰੱਜਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਚ ਭੰਡਿਆ
ਤੇਰਾ ਸੀ ਗਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਰੋਲ
 ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਓਹਦੋਂ ਸੀ ਸਾਡਾ
ਤੇਰੇ ਵੱਲ ਬੋਲਦੀ ਸੀ ਸਰਕਾਰ 
ਪੰਜਾਬ ਸਿਰ ਚਾੜਿਆ ਸੀ ਭਾਰ ਕੰਗਣਾ 
ਥੱਪੜ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਈ ਉਤਾਰ 

ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਧੰਜੂ

" ਐਸ਼ ਕਰੋ "

ਖਾਓ ਪੀਓ
ਐਸ਼ ਕਰੋ 
ਜਿੰਨਾ ਖਾਓ
ਕੰਮ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰੋ
ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਰਹੋ
ਖੁਸ਼ ਰਹੋ
ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਣੋ
ਤਨ ਮਨ ਖ਼ੁਸ਼ 
ਆਲਾ ਦੁਆਲਾ ਵੀ ਲੱਗੇ ਖ਼ੁਸ਼
ਨਿੰਦਿਆ ਚੁਗਲੀ ਨਾ ਕਰੋ
ਪੜ੍ਹੋ ਲਿਖੋ 
ਜੋ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰੋ
ਮਨ ਲਗਾਕੇ ਕਰੋ
ਗਲਤੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ 
ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਮੰਨੋ
ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰੋ
ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਕੇ ਕਰੋ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਕੱਟਣਾ ਨਹੀਂ 
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜਿਉਂਣਾ ਸਿਖੋ
ਬਸ ਫੇਰ ਐਸ਼ ਕਰੋ ।

ਚਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਬਾਠ 
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ

ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਰਾਮਰਾਜ-

ਵੋਟਰ ਹੁਣ ਹੋ ਗਏ ਸਿਆਣੇ ਝਗੜਾ ਨ੍ਹੀਂ ਕਰਦੇ,
ਲੱਖਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ-ਅੱਧ ਹੁੰਦਾ,ਖੌਰੂ ਤੋਂ ਨੀ ਡਰਦੇ।
ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਕਰੋ, ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ, 
ਜਾਗਰੂਕ ਵੋਟਰ ਨ੍ਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਧੱਕੇ ਦਾ ਧਮਾਲ।
ਕੁਝ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਡੀਂਗਾਂ ਮਾਰਦੇ, 
ਸ਼ਾਂਤੀ-ਪਸੰਦ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਾਲਜਾ ਨੇ ਸਾੜ੍ਹਦੇ।
ਹੁਣ ਤਾਂ ਰਾਜਸੀ ਲੋਕ ਵੀ ਸਬਰ ਨਾਲ ਬੈਠਦੇ,
ਜੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਸੇਵਾ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ। 
ਸਿਆਸਤ ਵਾਲੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਮਿਲਦੀ ਪਾਵਰ, 
ਕੁਰੱਪਸ਼ਨ ਦਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਸਾਗਰ। 
ਸੋਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ, ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਨ੍ਹੀਂ ਸਕਦਾ ਰੋਕ,
ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਬਣ ਜਾਵਣ, ਰਾਵਣ ਵਰਗੀ ਹੰਕਾਰੀ ਸੋਚ।
ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇੱਕੋ ਹੁੰਦਾ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾ ਦਿਓ ਬਹੁਮੱਤ,
ਗੜਬੜ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਖੁੰਭ ਦਿਓ ਠੱਪ। 
ਰਲਵੀਂ-ਮਿਲਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ ਦਾ ਰੂਪ,
ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਸਭ ਦੀ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕਰੇ ਮਜਬੂਤ। 
ਜਿਹੜੇ ਕਹਿੰਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਰੋਕਣ ਵਿਕਾਸ, 
ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ੀ-ਤਰੱਕੀ, ਕੁਦਰਤ ਦਾ  ਕਰੇ ਵਿਨਾਸ।
ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਦਿੱਤੇ, ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਅਨਮੋਲ ਖਜ਼ਾਨੇ, 
ਸਹਿਜ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹੀ, ਲਾਉਣ ਸੰਤੁਲਿਤ ਨਿਸ਼ਾਨੇ। 
ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦਾ,ਭਲਾ ਜਿਆਦਾ ਸੋਚੋ,
ਸੱਭ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਵੱਸਦਾ, ਪਿਆਰ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿਓ ਲੋਕੋ। 
ਕਹਿਣੀ ਤੇ ਕਰਨੀ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨ੍ਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ,
ਭੇਦ-ਭਾਵ,ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਦਾ ਰੰਡੀ-ਰੋਣਾ ਨ੍ਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੂਰ 
ਪਿੰਡ ਕੁਲਬੁਰਛਾਂ ਜਿਲਾ ਪਟਿਆਲਾ 
ਹਾਲ ਆਬਾਦ #639/40ਏ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।

ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ  ਧਰਮ  

ਸੁਖਮਿੰਦਰ ਸੇਖੋਂ                                 ਚੌਂਕ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਆਦਮੀ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਸਫੈਦਪੋਸ਼,ਦੂਸਰਾ ਭਲਵਾਨ ਤੇ ਤੀਸਰਾ ਮਰੀਅਲ ਜਿਹਾ ਗ਼ਰੀਬ!               ਸਫੈਦਪੋਸ਼ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਹੱਸਦਾ ਹੈ ਤੇ ਭਲਵਾਨ ਜਿਹਾ ਗ਼ਰੀਬ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕੁੱਟ-ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ--ਬੋਲ! ਦੁਬਾਰਾ ਸੇਠ ਸਾਬ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰੇਂਗਾ?                                                          -ਹਾਂ-ਹਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਭੀਖ ਨੀਂ ਮੰਗ ਰਿਹਾ,ਆਪਣੀ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ--ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਈ ਤਾਂ ਮੰਗ ਰਿਹੈਂ?     ਭਲਵਾਨ ਜਿੰਨਾ ਉਸ ਮਾੜਕੂ ਜਿਹੇ ਨੂੰ ਕੁੱਟਦਾ ਉਹ ਉਤਨੀ ਹੀ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰਦਾ।                                          ਇਹ ਘਟਨਾ-ਕ੍ਰਮ ਚੱਲ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਥੋਂ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਫਿਰਕਿਆਂ-ਧਰਮਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਲੰਘਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਦਾ ਹੱਥ ਆਪਣੀ ਮੁੱਛ 'ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਆਪਣੇ ਨਿੱਤਨੇਮ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈਂ। ਦੂਸਰੇ ਆਦਮੀ ਨੇ ਵੀ ਕੁਝ ਇਵੇਂ ਹੀ ਸੋਚਿਆ ਤੇ ਉਹ ਮਸਜਿਦ ਵੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧਣ ਲੱਗਾ।                                    ਤੀਸਰਾ ਸ਼ਖ਼ਸ ਵੀ ਰਾਮ-ਰਾਮ ਕਰਦਾ ਘੇਸਲ ਵੱਟ ਗਿਆ। ਚੌਥੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਰੇਅਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਕਾਹਲ ਸੀ।                       ਸਾਰੇ ਫਿਰਕੇ-ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਜਦੋਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਧਰਮ-ਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਆਪੋ-ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਨਿਭਾ ਕੇ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਹੀ ਵਾਕ ਸੀ--ਹੈਂ! ਇਹ ਵਿਚਾਰਾ ਤਾਂ ਮਰ ਈ ਗਿਆ!

ਮੁੜਕੇ ਕਰੀਂ ਨਾ ਵੱਖ

ਮਨ ਨੂੰ ਰਸਤੇ ਪਾ ਮਨਾ!

ਤਨ ਜਾਣਾ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ
ਕਾਹਨੂੰ ਸੁਰਤ ਵਿਸਾਰਦਾ
ਪੈ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਨ

ਸਮਝ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਗਾ ਦਿਲਾ!
ਇੱਕੋ ਮੱਤ ਦਾ ਗੀਤ
ਬੈਠਾ ਰਾਹਾਂ ਵੇਖਦਾ
ਹੁਣ ਵੀ ਤੇਰਾ ਮੀਤ

ਗੱਲਾਂ - ਗੱਲਾਂ ਜੋੜ ਕੇ
ਦਿੱਤੀ ਉਮਰ ਵਿਹਾਅ
ਤਾਂ ਵੀ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਨਾ
ਮਨ ਮੌਜੀ ਦੇ ਚਾਅ

ਜੀਅ ਤਾਂ ਕਰਦਾ ਹਰਫ਼ ਨੂੰ
ਗੁਰੂ ਕਹਵਾਂ ਪਰ ਕਿੰਝ?
'ਮੈਂ' ਨੂੰ ਨਿਕਲਣ ਨਾ ਦਵੇ
ਪੰਜ ਚੋਰਾਂ ਦੀ ਛਿੰਝ

ਕੋਈ ਤਾਂ ਕਰੀਏ ਹੀਲੜਾ
ਚੇਤੇ ਆਵੇ ਰੱਬ
ਜਨਮ, ਜਵਾਨੀ, ਬਿਰਧਤਾ
ਟਾਕੀ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਲੱਭ

ਤਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਰਲ਼ੀ
ਧਰਤੀ, ਅਗਨ, ਤ੍ਰੇਹ
ਜਿੰਨਾ ਮਰਜ਼ੀ ਉੱਡ ਲਏ 
ਖੇਹ ਤਾਂ ਆਖਿਰ ਖੇਹ

ਮਨ ਲੂਣਾਂ ਦੀ ਵਾਸ਼ਨਾ
ਹਿਰਦਾ ਕਰੇ ਪਲੀਤ
ਕਾਂਬਾ ਛਿੜਦਾ ਚਿੱਤ ਨੂੰ
ਚੇਤੇ ਕਰਾਂ ਅਤੀਤ

ਕਾਲ਼ੀ ਕਮਲੀ ਵਾਲ਼ਿਆ
ਮੇਰੇ ਬਦਲ ਵਿਚਾਰ
ਬਲ਼ਦੀ ਬਿਰਹਾ ਅਗਨ 'ਤੇ
ਇੱਕ-ਦੋ ਛਿੱਟੇ ਮਾਰ

ਕਿਹੜੇ ਨੇ ? ਜੋ ਆਖ ਕੇ
ਤਲ਼ੀਏ ਸਰ੍ਹੋਂ ਜਮਾਣ
ਮੈਨੂੰ ਆਪੇ ਵਿਚਲੀਆਂ
ਸੋਚਾਂ ਵੱਢ-ਵੱਢ ਖਾਣ

ਦੁਖ਼ਦੀ ਰਗ਼ 'ਤੇ ਆਣ ਕੇ
ਕੋਸਾ ਲੋਗੜ ਰੱਖ! 
ਹੁਣ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਕੱਟ ਲਈ
ਮੁੜਕੇ ਕਰੀਂ ਨਾ ਵੱਖ!!

~ ਰਿਤੂ ਵਾਸੂਦੇਵ

ਬੁੱਧ ਚਿੰਤਨ

ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੀ ਫਿਲਾਸਫੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ !
-
ਦਰਿਆ ਤੋਂ ਝੀਲ ਬਣਿਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕੌਣ ਲਊ? ਅੱਜ ਪੌਣ-ਪਾਣੀ, ਰੁੱਖ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਉਦਾਸ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਤੇ ਹਾਦਸੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਦਾਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਇਹ ਆਲਮ ਇਨ੍ਹਾਂਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਘੁੰਮਣ-ਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਉਲਝ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਤਾਣੀ ਉਲਝ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚੋਂ ਅਜੇ ਨਿਕਲਦੇ ਨਹੀਂ, ਦੂਸਰੀ ਤੀਸਰੀ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਸਣਾ ਤੇ ਨਿਕਲਣਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਤਰਾਸਦੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ! ਜਿਹੜੇ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਥਾਂ ਲਗਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉੱਥੇ ਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਤੁਰਨਾ, ਵਗਣਾ, ਉੱਡਣਾ ਤੇ ਹੱਸਣਾ ਸਭ ਰੋਣ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦੇ, ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਤੁਰਨਾ, ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਰੁਕੇ ਪਾਣੀ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ। ਰੁਕਣਾ ਤੇ ਖੜਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਹਿੱਸਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਸਗੋਂ ਉਹ ਇਹ ਹਿੱਸਾ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ-ਜ਼ੁਲਮ ਨਾਲ ਥੋਪਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਜਿਨਾਂ  ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਲੁੱਟਣਾ ਤੇ ਕੁੱਟਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਲੁੱਟ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਕੋਈ ਬੋਲਦਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਵਲਗਣਾਂ ਤੇ ਅਜਾਰੇਦਾਰੀ ਬਣਾ ਲਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨਾਂ ਦੀ ਤੂਤੀ ਬੋਲਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੂਤੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼  ਏਨੀ ਉੱਚੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੋਈ ਬੋਲ ਸੁਣਦਾ ਨਹੀਂ, ਦਿਖਦਾ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਸੁਣਦੇ  ਤੇ ਦੇਖਦੇ ਵੀ ਹਨ। ਪਰ ਉਹ ਸੱਤਾ ਦੇ ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਭਾਸ਼ਨ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਲੋਕ ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਨ ਦੀ ਝਾਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਨ ਦੀ ਝਾਕ ਦੀ ਲਲਕ ਉਹਨਾਂ ਅਜਿਹੀ ਲਗਾਈ ਹੈ, ਕਿ ਲੋਕ ਹੁਣ ਰਾਸ਼ਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪਿੱਛੇ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਉਸ ਕੁੱਤੇ ਵਰਗੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਊਠ ਦੇ ਮਗਰ ਤੁਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਦੇ ਤਾਂ ਬੁੱਲ ਡਿੱਗੇਗਾ। ਪਰ ਨਾ ਬੁੱਲ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਝਾਕ ਮੁੱਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਝਾਕ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਸਾਰੀ ਲੋਕਾਈ ਤੁਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਫਿਰਦੀ ਸਗੋਂ ਭੱਜੀ ਫਿਰਦੀ ਹੈ। ਉਨਾਂ ਲਈ ਖਾਣਾ-ਪੀਣਾ ਤੇ ਜੀਣਾ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਤਾਂ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਦੌੜੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਿਧਰ ਦੌੜ ਰਹੇ ਹਨ? ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ? ਉਨਾਂ ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਕਿਹੜੀ ਹੈ? ਇਸ ਦਾ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਇਲਮ ਨਹੀਂ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ। ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹ ਚਿੰਤਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਉਹ ਤਾਂ ਦੌੜੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਸਾਡੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ ਹਨ - ਪਰ ਉਥੇ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ, ਸਿਰਫ਼ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਡਿਗਰੀਆਂ, ਡਿਪਲੋਮੇ ਵੰਡੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਡਿਗਰੀਆਂ, ਡਿਪਲੋਮੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰੋਜ਼ੀ ਤੇ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ। ਸਗੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਰਮ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਭਰਮ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਮਨੁੱਖ, ਨਾ ਆਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਪਾਰ। ਉਹ ਘੁੰਮਣ ਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਘੁੰਮਣ ਘੇਰੀ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀਆਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂ, ਅਖੌਤੀ ਸਾਧ, ਸੰਤ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਉਲੂ ਸਿੱਧਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਆਉਣ ਦੇ ਲਾਰੇ ਲਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਸਵਰਗ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਦੀ ਦੱਸ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅੜਿੱਕਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ, ਚਾਹ ਪਾਣੀ, ਪੈਟਰੋਲ ਦਾ ਖਰਚਾ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਵਪਾਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਸਟਾਕ ਕਰਕੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੋੜਵੰਦ ਡਰ ਦੇ ਮਾਰੇ ਖਰੀਦੋ-ਫਿਰੋਖਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਭ ਲੋਕਾਈ ਵਿੱਚ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਲੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਹਿੱਸੇ, ਗੁਰਬਤ, ਭੁੱਖਮਰੀ, ਕੁੱਟਮਾਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਕੁੱਟ ਮਾਰ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਡਾਂਗਾਂ ਸੋਟਿਆਂ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ ਕੁੱਟ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਆਰਥਿਕ, ਸਰੀਰਿਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਕੁੱਟ ਹੈ। ਜਿਹੜੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਪਤਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਭਰੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਲੁੱਟਿਆ ਤੇ ਕੁੱਟਿਆ ਤੇ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਭਗਵੇਂ ਤੁਰਲੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਆਉਣ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਹੋ ਤੁਰਿਆ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਮਝ ਆਉਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਹਾਥੀ ਦੇ ਦੰਦ ਖਾਣ ਤੇ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਹੜੇ ਸਨ। ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਮਝਣਗੇ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਭਾਣਾ ਬੀਤ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਣੇ ਨੂੰ ਫਿਰ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਚਾਰਾ-ਜੋਈ ਕਰਨੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜਾਨ ਮਾਲ ਦੇ ਰਖਵਾਲੇ ਹਾਂ। ਉਹ ਨਾਅਰੇ ਤਾਂ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰੋ ਇੱਕ ਹੋ ਜਾਉ ਪਰ ਆਪ ਨੌ ਪੂਰਬੀਏ ਅਠਾਰਾਂ ਚੁਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਂਗ, ਖੱਖੜੀਆਂ ਕਰੇਲੇ ਹੋਏ ਪਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਮਹਿੰਗਾਈ, ਭੁੱਖ ਮਰੀ, ਲੁੱਟ ਮਾਰ, ਭਿ੍ਸ਼ਟਚਾਰ, ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ, ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਸਿਰ ਉੱਤੋਂ ਛੱਤ ਗੁਆਚ ਗਈ ਹੈ।ਉਸ ਨੂੰ ਭਰਮ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਅਖੌਤੀ ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਵਹਿਮ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਪੈਗ਼ੰਬਰ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗਾ ਯੋਧਾ ਆਵੇਗਾ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖੜੇ ਤੇ ਦਰਦ ਦੂਰ ਕਰੇਗਾ। ਸਮੇਂ ਦਾ ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪੈਗ਼ੰਬਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਯੋਧੇ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ। ਯੋਧਾ ਤਾਂ ਚੁਰਾਹੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਿਹੜਾ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਰਕ ਰਹੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੜਨ, ਤੁਰਨ ਤੇ ਬੋਲਣ ਦੀ ਗੁੜਤੀ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜਿਉਣਾ ਦੁੱਭਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕੋਈ  ਸੂਰਮਾ ਉੱਠਦਾ ਹੈ। ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਹੁਣ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਜੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂ ਰਹੇ ਨੇ ਇਹ ਕੋਈ ਜਿਉਣ  ਦੇ ਲਾਇਕ ਹੈ। ਹੁਣ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਕੋਲੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਤਾਂ ਖੋਹਿਆ ਗਿਆ। ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਭੀੜ੍ ਤੰਤਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਗੋਦੀ ਮੀਡੀਆ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਬਣ ਕੇ ਰਿਹਾ ਹੈ! ਅਣਜਾਣ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਚ ਕੋਰਟਾਂ ਚ ਤੇ ਘਰਾਂ ਚ। ਅਸੀ ਘਰ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਤੇ ਉਹ ਭੀੜਤੰਤਰ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਕੀ ਭਾਲਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਰਵਾਣਿਆਂ ਕੋਲੋਂ। ਜਿਹੜੇ ਕਦੇ ਧਰਮ, ਜਾਤ, ਨਸਲ, ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਦੰਗੇ ਫਸਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨਾਲੇ ਉਹ ਮਾਰਦੇ ਹਨ, ਕੁੱਟਦੇ ਹਨ, ਲੁੱਟਦੇ ਹਨ। ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਾੜ ਫੂਕ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨਾਲੇ ਰੋਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੇ। ਸਗੋਂ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਉਂ ਕਰੋਗੇ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਉਂ ਕਰਾਂਗੇ। ਉਹ ਤਾਂ ਜੋ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਡਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਡਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਉਹ ਲੋਕ, ਅਧਿਕਾਰੀ, ਅਫ਼ਸਰ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੇ। ਅਸਲ ਖੇਡ ਕੌਣ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਹਰ ਥਾਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਾਰਾ ਅਧੀਨ ਕਾਲ ਕੋਠੜੀ ਵਿੱਚ ਡੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਧ੍ਰੋਹੀ, ਡਾਕੂ, ਲੁਟੇਰੇ, ਸਮੱਗਲਰ, ਲੀਡਰ, ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਦੁਆਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਛੱਤਰੀ ਤਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਛੱਤਰੀ ਉਹਨਾਂ ਇਸ ਲਈ ਤਾਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਉਹਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਉਹ ਲੋਕ ਬੁਸ ਗਏ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜੇ ਉਹ ਰੁੱਖ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਪੰਛੀ ਆਲ੍ਹਣਾ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ। ਕੋਈ ਪਰਿੰਦਾ ਉਨਾਂ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਦੀ ਨਹੀਂ ਲੰਘਦਾ। ਹੁਣ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜਾਗਣ, ਉਠਣ ਤੇ ਤੁਰਨ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਸਕਣ। ਮਰ ਗਏ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਮਾਤਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਜੁਆਨ ਲਹੂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਦੀ ਬੂਥੀ ਬਹੁਤ ਪਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਲਟ-ਲਟ ਬਣ ਤੇ ਸੜ ਮਰਨ ਦਾ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਸਕੇ।  ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਨ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਜਿਉਣ ਲਈ ਤੇ ਚੰਗੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮਾਣ ਸਕਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵੀ ਸਿਰਜਦੇ ਹਨ। ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਜਣਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਗਜ਼ ਤੋਂ ਆਖਿਰ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਹੁਣ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਖੜੇ ਰੁੱਖ ਹੀ ਆਖਣਗੀਆਂ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਵਗਦੇ ਪਾਣੀ, ਵਗਦੀ ਪੌਣ ਤੇ ਤੁਰਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਣਨਾ ਹੈ ਕਿ ਝੀਲ?  ਜਾਂ  ਭੀੜਤੰਤਰ ਦੀ ਜਦ 'ਚ ਆ ਕੇ ਸੜਨਾ ਮਰਨਾ ਜਾਂ ਖੜਨਾ ਹੈ? ਹੁਣ ਲੋੜ ਦੌੜਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਭਜਾਉਣ ਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਆਪਣੀਆਂ ਗਿਰਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਛੁਡਾਈਐ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨੇ ਪਾਈਏ। ਕੀ ਨੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਤੁਸੀਂ ? ਜਾਗੋ ਜਾਗੋ ਵੇਲਾ ਜਾਗਣ ਦਾ। ਉਠੋ ਦਰਿਆ ਤੋਂ ਝੀਲ ਬਣੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਮੰਗੋ ? ਝੀਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਭਰਾ ਮਾਰੂ ਲਹਿਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਬਿਗੁਲ ਵਜਾ ਦਿੱਤਾ ਐ। ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ ਮੰਗਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੀ ਚਮੜੀ ਬਚਾਉਣ ਤੇ ਚਮਕਾਉਣ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੋ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।

ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਨੀਲੋਂ

ਮਰਦਾਨੀ ਜਨਾਨੀ ....(ਲੜੀਵਾਰ ਕਹਾਣੀ-1)

ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਦੁਖੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਬਿਨਾ ਮਰਦ ਤੋਂ ਵੀ ਚਲਾਇਆ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰੀਰਕ ਸੰਬੰਧ ਤੋਂ ਇਸਾ ਮਸੀਹ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਆਦਮੀ ਤੇ ਮਰਦ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਫ਼ਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਆਦਮੀ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਰਦ ਤਮੀਜ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਵਾਲੀ ਔਲਾਦ ਸੰਸਕਾਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਜੋ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਖਾਨਦਾਨ ਤੇ ਨਸਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਸਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਦਮੀ ਅੱਜ ਕੱਲ ਜਿਆਦਾ ਹਨ ਤੇ ਮਰਦ ਕੋਈ ਕੋਈ, ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੈਕਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉੱਚੀ ਬੋਲ ਗੰਦ ਬਕਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਔਰਤ ਨੂੰ ਕੁੱਟ ਮਾਰ ਕਰਕੇ ਦਬਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜੇ ਇਹ ਮਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਗਲੀ ਦਾ ਹਰ ਕੁੱਤਾ ਮਰਦ ਹੈ। ਜੋ ਚੌਰਾਹੇ ਵਿਚ ਖੜ ਕੇ ਸੈਕਸ ਕਰਦਾ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਡਰ ਦੇ। ਮਰਦ ਹੁੰਦਾ ਇਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਇਨਸਾਨ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਾਲਾ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਤੇ ਕਦਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ। ਜੁਬਾਨ ਨੂੰ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ। ਧੀ ਭੈਣ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ। ਆਪਣੀਆ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆ ਸਮਝ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਅਣਖ ਤੇ ਇੱਜ਼ਤ ਨਾਲ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਅਪਣੇ ਦਮ ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ। ਗੱਲਾ ਕਰਨ ਫੁਕਰੀਆਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲਾ ਚਵਲ ਤਾ ਚੰਗਾ ਇਨਸਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
   ਅੱਜ ਮੈ ਗੱਲ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹਾਂ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਜੋ ਮਰਦ ਦੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕੇ ਔਰਤ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਚੀਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਰਦ , ਗੁਰੂ ਪੀਰ, ਦੇਵਤੇ ,ਦਾਨਵ,ਫਕੀਰ, ਖੁਸਰੇ, ਧੀਆਂ, ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿਚ ਇੰਨਾ ਕੁ ਦੰਮ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਚ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਚ ਰੱਬ ਵੀ ਪਨਾਹ ਲੈਂਦਾ ਰੱਬ ਦੀ ਬਣਾਈ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਰਚਨਾ ਹੈ ਉਹ ਮਾਂ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਿਓ, ਭਰਾ, ਭੈਣ,ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ, ਗੁਰੂ, ਸਭ..
ਰੱਬ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜੂਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ, ਪੰਛੀ ਕੀਟ ਪਤੰਗੇ ਸਭ ਜੋ  ਅੰਡਜ਼, ਜੇਰਜ਼, ਸੇਤਜ਼, ਤੋਂ ਉਤਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸਭ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕਿੱਥੇ ਹਨ ਭਾਈ ਕਿੱਥੇ ਹਨ, ਸਿਰਫ ਬੀਜ ਪਾ ਕੇ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਕੌਣ ਬੀਜ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ। ਸਿਰਫ ਮਾਂ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਆਪਣਾ  ਹਰ ਸਾਹ ਸੁਖ ਚੈਨ ਆਰਾਮ ਦੇ ਪੀੜਾਂ ਸਹਿ ਜਿੰਦਗੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਚੰਘਾਉਂਦੀ, ਚੋਗਾ ਮੂੰਹ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਸੁਣੋ ਫਿਰ...
ਚਿੜੀਆਂ ਜਨੌਰਾਂ ਦੀ ਤੂੰ ਸੁਣੀ ਬਾਣੀ ਹੈ, 
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹੜਾ ਪੁੱਤਾ ਦੀ ਕਮਾਈ ਖਾਣੀ ਹੈ , 
ਚੁੱਗ ਚੁੱਗ ਚੋਗਾ ਮੂੰਹ ਚ ਪਾਉਣ ਦਾਤਿਆ...
ਬੱਕਰੀ ਵਿਛੋੜਦੀ ਨਾ ਢਿੱਡੋਂ ਕਢਿਆ,
ਨਾਲੇ ਓਹਨੂੰ ਪਤਾ ਓਹਨੇ ਜਾਣਾ ਵਡਿਆ,
ਇੱਕ ਪੱਲ ਦੇਵੇ ਨਾ ਮਿਉਣ ਦਾਤਿਆ...
ਕਾਲਜੇ ਨੂੰ ਲਾ ਕੇ ਠੰਡ ਪਾਵੈ ਆਂਦਰੀ , ਮਰਿਆ ਵੀ ਬੱਚਾ ਨਾ ਕਦੇ ਸਿੱਟੇ ਬਾਂਦਰੀ, 
ਲੱਖ ਭਾਵੇਂ ਇੱਲਾ ਸਿਰ ਭਾਉਣ ਦਾਤਿਆ...
ਵੱਡਾ ਹੋਕੇ ਗੇੜਾ ਭਾਵੇਂ ਦੇਵੇ ਗੁੱਤ ਨੂੰ, ਤਾਂਵੀ ਸੌਂਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਸਵਾ ਕੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ,
ਵੱਡੇ ਹੋਕੇ ਚਿੱਕੜ ਸਿਰ ਪਾਉਣ ਦਾਤਿਆ....
ਪੁੱਤਾਂ ਨਾਲ ਹੁਣ ਨਾ ਕੋਈ ਮਾਂ ਦਾ ਜਿਊਣ ਦਾਤਿਆ।

ਮਾਂ ਗੂਹ ਮੂਤ ਕਰਦੀ, ਬੋਲਣਾ, ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹਰ ਜਾਚ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਵਜੂਦ ਹੁੰਦੀ ਏ।ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਸਾਂਭਦੀ ਏ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਵੀ ਸਾਂਭ ਸਕਦੀ ਏ। ਸਿਰਫ ਇਕ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਦਮੀ ਥੋੜੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਨਸ਼ੇੜੀ ਆਦਮੀ ਅਖੌਤੀ ਮਰਦ ਇਹ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਸਗੋਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਆਬਰੂ ਨੂੰ ਜੁੱਤੀ ਦੀ ਨੋਕ ਤੇ ਧਰ ਜੁਬਾਨ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਹੱਥਾਂ ਦਾ ਜੋਰ ਔਰਤ ਤੇ ਚਲਾ ਸਮਝਣ ਦੀ ਭੁੱਲ ਕਰਦੇ ਨੇ ਕੇ ਓਹ ਮਰਦ ਨੇ, ਔਰਤ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ । ਔਰਤ ਮਰਦਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਆਈ ਏ ਔਰਤ ਹਰ ਰਸਤੇ ਇੱਕਲੀ ਚਲਦੀ ਆਈ ਏ ਸਿਰਫ ਨਮਰਦਾਂ ਤੋਂ ਛੁਪਦੀ ਕਿਉ ਕੇ ਅਗਰ ਕੋਈ ਨਾਮਰਦ ਬੀਜ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਚ ਪਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਧਰਤ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜ ਕਰੇਗੀ ਉਸ ਬੀਜ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਬੱਸ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਦੀ ਹੈ। ਔਰਤ ਮਰਦਾਨੀ ਹੈ ਫ਼ਖ਼ਰ ਦੀ ਗੱਲ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 
ਕੀ ਮਰਦ ਜਨਾਨਾ ਹੈ ਮਾਣ ਸਮਝਦਾ ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਖੁਸਰਾ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਨਾ ਦਿੰਦੇ ਨੇ। ਮਰਦ ਔਰਤ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। 
10 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਸਬਰ ਆਦਮੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਦੋ ਅਲਗ ਅਲਗ ਜੂਨਾਂ ਹਨ ਅਲਗ ਅਲਗ ਡਿਊਟੀ ਹੈ ਰੱਬ ਨੇ ਬਣਾਈ। ਜੇ ਦੋਨੋ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ਪੂਰੀ ਤਨਦੇਹੀ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣ ਤਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਦਾ , ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਮਾਜ ਬਣਦਾ।
ਬੰਦਾ ਘਰ ਦਾ ਸਰਦਾਰ ਬਣਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਵੀ ਗਲਤ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਦੀ ਦੋਹਰੀ ਮੇਹਨਤ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਬੇਕਾਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੈ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੀ ਔਰਤਾਂ ਗ਼ਲਤ ਨਹੀਂ ਮਰਦ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਦੇਖ ਔਰਤ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ ਘਰ ਟੁੱਟ ਰਹੇ ਨੇ। ਤੇ ਆਦਮੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲਿਆ। ਚਾਹੇ ਦੁਆਨੀ ਦਾ  ਨਾਂ ਹੋਵੇ , ਝੂਠਾ, ਚੋਰ, ਯਾਰ, ਕਾਤਿਲ, ਨਸ਼ੇੜੀ, ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਇੱਜ਼ਤਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਾਕ ਸਾਫ ਤੇ ਮਰਦ ਕਹਾਉਂਦਾ, ਅਣਖਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ।
ਔਰਤ ਇਸ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਢਿੱਡ ਦੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਬੁਝਾਉਣ ਲਈ ਰੋਟੀ ਤੰਨ ਢਕਣ ਲਈ ਕੱਪੜਾ, ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਹਰ ਜਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਉਸਦੀ ਅਣਖ ਇੱਜਤ ਤੇ ਸਵਾਲ। ਵਾਹ ਓਏ ਸਮਾਜ ਦੇ ਠੇਕੇਦਾਰੋ..,

 ਅੱਜ ਮੈ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹਾਂ, ਗੱਲ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹਾ ਜੋ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਸਤਿਆਂ ਤੋਂ ਭਟਕ ਚੁੱਕੇ ਆਦਮੀ ਔਰਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੇ। ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜਿਸਦੇ ਇੱਕ ਅਖੌਤੀ ਮਰਦ ਨੇ ਕਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਸਦਾ ਬੀਜਿਆ ਵੱਡਦੀ ਉਸ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਦਰਦਨਾਕ  ਚੁੱਪ ਚੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਜ ਹਰ ਭੇਦ ਖੋਲੇਗੀ ਔਰਤ ਉਸ ਹਰ ਆਦਮੀ ਦਾ ਜੋ ਰਸਤਿਆਂ ਤੋਂ ਭਟਕ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਵਜੂਦ ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 
ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਲੜੀਵਾਰ ਕਹਾਣੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਕਈ ਘਰ ਉਸ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਭੋਗਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਗੱਡੇ ਮੁਰਦੇ ਨਹੀਂ ਫਰੋਲੀ ਦੇ ਅੱਜ ਗੱਡੇ ਮੁਰਦੇ ਫਰੋਲਣ ਦਾ ਜਿਗਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿੰਨੀ ਸੜਿਹਾਂਦ ਮਾਰੇਗੀ । ਇਸਨੂੰ ਆਦਮੀ ਨਾ ਪੜਨ ਕਿਉਕਿ ਫੇਰ ਕਮੈਂਟਸ ਬਹੁਤ ਗੰਦੇ ਆਉਣਗੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਰਦ ਪੜਨ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲੇ। ਚਵਲ ਇਸਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ । ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕੋਈ ਆਦਮੀ ਮਰਦ ਬਣ ਸਕੇ।
ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਸੰਨ 1991 ਦੀ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੀ....     ਚੱਲਦਾ... 
ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ....                                  (ਡਾਕਟਰ ਲਵਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਜਵੰਦਾ)

ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੇ ਜੱਦੀ ਘਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਨਾ ਪਹੁੰਚਣ 'ਤੇ ਅਗਰਵਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ 'ਚ ਰੋਸ਼ : ਸੁਨੀਲ/ਕਮਲ

ਹਲਵਾਰਾ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਹੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲਾਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

ਜਗਰਾਉਂ (ਅਮਿਤ‌ ਖੰਨਾ ) ਅੱਜ ਤੱਕ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ  ਬੱਬਰ ਸ਼ੇਰ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਅਗਰਵਾਲ ਦੇ ਜੱਦੀ ਘਰ ਜਾਕੇ ਲਲਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨੀ ਮੁਨਾਸਿਬ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਅਗਰਵਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਮਿਲਨ ਸੰਘ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਨੀਲ ਜੈਨ ਮਿੱਤਲ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਜੀ ਦੇ ਜੱਦੀ ਘਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਸ਼੍ਰੀ ਅਗਰਸੇਨ ਕਮੇਟੀ ਜਗਰਾਉਂ  ਅਗਰਵਾਲ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕਮਲਦੀਪ ਬਾਂਸਲ ਨੇ ਕਰਦੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਜੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਘਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਜਗਰਾਓਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ,  ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੀਆਂ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਅੱਜ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਪਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਜੀ ਦੇ ਜੱਦੀ ਘਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਂਟ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਉਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।  ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਅਗਰਵਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ 'ਚ ਰੋਸ ਹੈ।  ਅਗਰਵਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਕੱਲੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਲੱਖ ਅਗਰਵਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਅਗਰਵਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕੋਈ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸਗੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਮਾਣ-ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਅਗਰਵਾਲ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।    ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਸਦਕਾ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ ਹੈ।  ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੂਰਾ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਵੇ।  ਸੁਨੀਲ ਜੈਨ ਮਿੱਤਲ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪੰਜਾਬ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਅਗਰਵਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਘਰ ਜਗਰਾਉ ਵਿਖੇ ਫੁੱਲ ਮਾਲਾਵਾਂ ਭੇਟ ਕਰਕੇ ਅਗਰਵਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ।  ਹਲਵਾਰਾ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਹੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਜੀ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕੰਮਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਵੱਖਰਾ ਖਰਚ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ।

ਬਹੁਤ ਚੇਤੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ

ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਯਾਨਿ AIR ਨੂੰ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਦਫਤਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ। ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਦਖਲ ਹੇਠ ਚਲਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਆਜ਼ਾਦ ਬਾਡੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਜੱਗ ਜਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਚ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਕਦੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਦਖਲ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਅਤੇ ਨਾ ਸਨ। ਪਰ 2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧ ਗਈ।  ਫਿਰ ਆਇਆ ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ। ਫਿਰ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਮੀਡੀਅਮ ਵੇਵ, ਸ਼ਾਰਟਵੇਵ ਚੈਨਲ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ। ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਕਾਰਨ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਾਰਟਵੇਵ ਤੋਂ ਵਿਵਿਧ ਭਾਰਤੀ, ਰਾਤਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀਆ ਸੇਵਾ ਤੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਉਥੇ ਹੀ ਸਦਾ ਲਈ ਰਾਤਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀਆ ਸੇਵਾ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ ਤੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪੰਜਾਬ ਚ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਜਲੰਧਰ ਬੀ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 702 ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਤੋਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਐਪ ਤੇ ਚਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਏ। ਲਗਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਚ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੇ ਭਿਆਨਕ ਕਾਲ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਫਿਕਰ ਐ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ਸਾਰੇ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਹੀ ਬੰਦ ਨਾ ਕਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਐਪ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਕੇ ਸੁਰਖਰੂ ਹੋ ਜਾਣ। ਫਿਕਰ ਤਾਂ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਆਖਰ ਨੂੰ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਲੋਕ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬੀਬੀਸੀ ਵਾਂਗ
ਗੱਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਉਰਦੂ ਚੈਨਲ ਦੀ। ਇਹ ਚੈਨਲ ਹੁਣ 1071 ਮੀਡੀਮਵੇਵ ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਦਿੱਲੀ, ਹਰਿਆਣੇ, ਯੂ ਪੀ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਚ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਕਿਉਂ ਦੂਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜਕੋਟ ਚ ਇਸ ਲਈ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ। ਨਾ ਹੀ ਬਾਕੀ ਉਤਰੀ ਭਾਰਤ ਚ ਕੋਈ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਚ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਲਗਾਉਣਾ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਕਿਉਂਕੀ ਉਰਦੂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਨਾ ਕੋਈ ਗੁਜਰਾਤ ਚ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਸਿੰਧ ਚ। ਜੇ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਬਤ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਗੋ ਸਰੋਤੇ ਤੇ ਹੱਸ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਰੇਡੀਓ ਕੌਣ ਸੁਣਦਾ ਹੈ! ਐਪ ਤੇ ਨੈਟ ਨਾਲ ਸੁਣੋ। ਐਪ ਤੇ ਸੁਣਨ ਲਈ ਇਕ ਆਮ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਖਾਸੀ ਮੋਟੀ ਰਕਮ ਲਗਾਉਣੀ ਪੈਣੀ ਹੈ ਤੇ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਲੱਗ।  
ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਐਪ ਜਾਂ ਡੀ ਟੀ ਐਚ ਤੇ ਆ ਰਹੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਦੀ। ਸਵੇਰ, ਦੁਪਹਿਰ, ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਟੋਟਿਆਂ ਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਰਾਡਕਾਸਟਿੰਗ ਵਿਵਿਧ ਭਾਰਤੀ ਵਾਂਗ 24 ਦੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਚਲੋਂ ਜੋ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਹੀਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਵੇਰੇ ਸੂਰਜ ਕੇ ਸਾਥ ਸਾਥ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੀ ਅੰਗਰੇਜੀ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੁਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹੀ ਰਿਪੀਟ ਉਰਦੂ ਨਾਟਕ, ਦਿੱਲੀ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਮਨੀ ਮੰਤਰਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਹਿੰਦੀ ਸਪਾਂਸਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ।  ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਇਹ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਤਰਾਂ ਸੁਣਾਏ ਜਾਂਦੇ, ਪਰ ਅਫਸੋਸ।  ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਕੋਲ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡ ਨਹੀਂ। ਫੰਡ ਕਿਸ ਨੇ ਦੇਣੇ ਹਨ ਇਹ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਚ ਗੈਰ ਉਰਦੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਗੀਤ। ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਿਨਾਰੇ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰੋਤਿਆਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਉਰਦੂ ਸੇਵਾ ਚ ਵੀ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਅੱਜ ਉਨਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਹਿੰਦੀ ਰਿਕਾਰਡ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ,  ਗੀਤ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਅੰਤ ਚ ਉਰਦੂ ਖਬਰਾਂ ਬਸ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਟਿਕੀ ਗਰਮ ਦੁਪਹਿਰ ਚ ਡੇਕ ਹੇਠ ਬਹਿ ਕੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਸੁਣਦੇ ਸੀ। ਇਕ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਜੇ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਨਹੀਂ ਚਲਦੀ। ਸਰਕਾਰੀ ਬਾਬੂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਰਾਤ 9 ਵਜੇ। ਸ਼ੁਰੂ ਚ ਖਬਰਾਂ ਲੈ ਕੇ। ਫਿਰ ਘਸੇ ਪਿਟੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਦੀ ਵਾਲੇ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਜੋ ਕਦੇ ਕਦੇ ਰੇਡੀਓ ਫੀਚਰ ਜਾਂ ਨਾਟਕ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਰਾਤ ਦਾ ਈਮੇਲ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਤਾਮਿਲ ਏ ਅਰਸ਼ਾਦ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭਾਵੇਂ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤਾ ਸਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੇ ਇਕ ਰੇਡੀਓ ਚੈਨਲ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਜਿਊਂਦਾ ਰਹਿ ਪਾਵੇਗਾ । ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵੀ ਸਹੀ ਨਹੀ ਰਹੀ। ਜੋ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡੀ ਟੀ ਐਚ
 ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ 18+ ਘੰਟੇ ਦੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਕਰ  ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਉਡਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਤੋਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਚੈਨਲ ਕਿਧਰੇ ਬੰਦ ਹੀ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਬੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਰੇਡੀਓ ਨੂੰ ਐਨਾਲਾਗ ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਤੋਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਹਲੀ ਹੈ। ਐਫ ਐਮ ਚੈਨਲ 70 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੀ ਜਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਨਾਂ ਮੀਡੀਮਵੇਵ ਤੇ ਸ਼ਾਰਟਵੇਵ ਬੈਂਡ ਸਿਗਨਲ ਤੋਂ ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ,  ਉੜੀਸਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਲੋਕ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਅਸਲ ਹੋ ਹੀ ਗਏ ਹਨ। ਉਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ। ਅਜਿਹੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਚ ਹਾਲੇ ਤਾਂ ਮੋਬਾਇਲ ਰੇਂਜ ਹੀ ਸਹੀਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਾਈ। ਉਨਾ ਮੋਬਾਇਲ ਤੇ ਐਪ ਕਿਥੋਂ ਚਲਾਉਣੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਚ ਰੇਡੀਓ, ਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਵਰਗੇ ਚੈਨਲ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।  ਇਸ ਲਈ  ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੀਡੀਮਵੇਵ ਬੈਂਡ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਮਿਆਰੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਥ ਸਰਕਾਰ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ। ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਪੁਰਾਣੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ 

ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿਲਿੰਗ 
7508698066

ਬਾਪੂ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਅੱਜ

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਕਤਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਢਾਡੀ ਕਲਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਸੰਵਾਰਨ-ਸ਼ਿੰਗਾਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਯੁੱਗ-ਪੁਰਸ਼ ਬਾਪੂ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਮੁਹਤਾਜ ਨਹੀਂ । ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਜਾਣ ਦੇ ਢਾਈ ਦਹਾਕੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਿੱਥੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਫਾਂ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਹਲਕਿਆਂ ਅੰਦਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਸਤਕਾਰ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਆਮ ਪਾਠਕ ਵਰਗ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਨੌਂਵੀਂ-ਦਸਵੀਂ ਦੌਰਾਨ ਪੜ੍ਹੇ ਨਾਵਲ “ਤੂਤਾਂ ਵਾਲਾ ਖੂਹ” ਤੋਂ ਡਾਢਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਨਣ ਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਅੰਦਰ ਅਕਸਰ ਹੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਉਤਸੁਕਤਾ ਭਾਵੇਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਸਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਜਾਨਣ ਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰ ਬਾਰੇ । ਬਾਪੂ ਸੀਤਲ ਜੀ  ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ੍ਵੈ-ਜੀਵਨੀ “ਵੇਖੀ ਮਾਣੀ ਦੁਨੀਆਂ” ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਸੀ । 
                            ਜਦੋਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਢਾਡੀ ਜੱਥੇ ਨਾਲ਼ ਕਨੇਡਾ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਜਾਨਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਿਰੰਤਰ ਬਣੀ ਰਹੀ ਪਰ, ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਸਬੱਬ ਨਾ ਬਣਿਆ । ਇਸ ਵਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਮੇਸ਼ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਕੈਲਗਰੀ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਚ ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਲੱਗੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਸੀ “ਕਾਤਲ ਕੌਣ” । ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇ ਲੇਖਕ ਦਾ ਨਾਮ ਪੜਿਆ ਤਾਂ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਤੀ ਮੇਰੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ । ਕਿਤਾਬ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਸੀ ਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਸਨ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ ਸੀਤਲ ।ਮਨ ਚ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਾਪੂ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਹੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇਗਾ , ਕਾਹਲ਼ੀ ਨਾਲ ਨਾਵਲ ਦੀ ਜਿਲਦ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਪਾਸਾ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਚਿੱਟੇ ਦਾਹੜੇ ਵਾਲੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਬੱਧੀ ਪੱਗ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ । ਤਿੱਖੇ ਨੈਣ ਨਕਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਫੱਬਵੇਂ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲੇ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਮੈਨੂੰ ਬਾਪੂ ਸੀਤਲ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜਾਪਿਆ । ਗੱਲ ਸਾਫ਼ ਸੀ ਕਿ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦਾ ਵੱਡਿਓਂ ਛੋਟਾ ਸਪੁੱਤਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੀ ਹੈ । ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਨਿਆਂ ਚੋਂ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਵੀ ਮਿਲ ਗਿਆ ਪਰ , ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ । ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਦਾਨੇ ਪੁਰਸ਼ ਤੋਂ ਸਰਦਾਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਧੀ ਬੀਬੀ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ( ਸੀਤਲ ਸਾਬ੍ਹ ਦੀ ਪੋਤਰੀ ) ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਨੰਬਰ ਮਿਲ ਗਿਆ । ਭੈਣ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਹੋਈ , ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਢਾਡੀ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਤੇ ਪਰਵਾਰ ( ਖਾਸਕਰ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੇ ਤਿੰਨਾਂ ਸਪੁੱਤਰਾਂ ਤੇ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ) ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ । ਭੈਣ ਜੀ ਨੇ ਬੜੀ ਅਪਣੱਤ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਮਿਲਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ । ਕਈ ਦਿਨ ਲੰਘ ਗਏ , ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਭੈਣ ਜੀ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ , ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ , ਗੱਲ-ਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਭੈਣ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਤਾਈ ਜੀ ( ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਨੂੰਹ ) ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਅਰਦਾਸ ਸੀ । ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੇ ਰਸਮੀ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਵਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਗੱਲਾਂ ਚੱਲੀਆਂ ਤਾਂ ਭੈਣ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤਾਇਆ ਜੀ ( ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ) 94 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦਾਸ਼ਤ ਕਾਫੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ।ਪਿਤਾ ਜੀ ( ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ) ਵੀ 92 ਸਾਲ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ ਹਨ ਪਰ , ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਂ ਮੌਸਮ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ( ਡਾਕਟਰ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ 90 ਸਾਲ ) ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ਼ਾਵਾਂਗੀ । ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜੀਆਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾ ਕੇ ਭੈਣ ਜੀ ਚਲੇ ਗਏ । ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਸੀ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਭੈਣ ਜੀ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਕਿ ਵੀਰ ਜੀ , “ਪਿਤਾ ਜੀ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ “। ਆਪਾਂ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਅਰੰਭ ਕਰਵਾਉਣਾ । ਬਾਪੂ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸੀਤਲ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਕਰਤਾਰ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ 14 ਅਗਸਤ 1931 ਨੂੰ ਕਾਦੀਵਿੰਡ (ਕਸੂਰ) ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ ਸੀਤਲ 17 ਫ਼ਰਵਰੀ 2024 ਨੂੰ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਕੈਲਗਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਬਿਰਾਜੇ । ਸੀਤਲ ਸਾਬ੍ਹ ਦੀ ਕਲਮ ਦਾ ਵਾਰਸ ਬਣ ਕੇ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦੋ ਨਾਵਲ “ ਐਕਟ੍ਰਸ ਦੀ ਮੌਤ “ ਅਤੇ “ ਕਾਤਲ ਕੌਣ “ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾਏ ਉੱਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ “ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ “ , “ਤਾਂਘਾਂ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ”, “ਪਾੜ ਸੁੱਟੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ” ਆਦਿ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ । 
           ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਉਹ ਤਿੰਨ ਸਪੁੱਤਰਾਂ ( ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ , ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ) ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ( ਕੰਵਰਜੀਤ ਕੌਰ ਤੇ ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ) ਦੇ ਵਸਦੇ ਰਸਦੇ ਪਰਵਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਗਏ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅੰਤਮ ਅਰਦਾਸ ਅੱਜ 3 ਮਾਰਚ 2024 ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਸਮੇਸ਼ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਕੈਲਗਰੀ ਵਿਖੇ ਹੋਵੇਗੀ । ਆਪ ਦਾ ਦਾਸ ਢਾਡੀ ਜਗਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ

ਸਰਦਾਰ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਨੂੰ ਸੀਤਲ ਦੀ 25 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਤਸਵੀਰ

ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੋਤ ਲੱਗੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ? ✍ ਗੌਰਵ ਧੀਮਾਨ

ਸਵੇਰ ਦੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਚਾਨਕ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਐੱਨ.ਆਰ.ਆਈ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਬਿਲਕੁੱਲ ਵੀ ਨਜਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਜਾ ਵੱਸਣਾ ਫਿਰ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਨਾ ਲਗਾਉਣਾ। ਇਹ ਗੱਲ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਉਦੋਂ ਦੇਖੀ ਮੈ ਜਦੋਂ ਨਾਲ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਸਿੰਘ ਨਾ ਲੱਗਾ ਵੇਖਿਆ। ਉਸਦਾ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਗੁਰਪਾਲ ਸੰਧੂ ਸੀ। ਮੈ ਫਿਰ ਹੈਰਾਨ ਹਾਂ ਕਿ ਸਿੰਘ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਤੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਰਹੇ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਬੜੀ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਹਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ,ਗਿੱਲ,ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਤੇ ਬਰਾੜ ਵਰਗੇ ਨਾਮ ਹਰ ਇੱਕ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਕਿਉਂ ਇੰਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
           ਅਜੋਕਾ ਦੌਰ ਜੋ ਗੁਰੂਆਂ ਪੀਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਲਗੀਧਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਨੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਸਿੰਘ ਸਜਾਏ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਦੌਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਲਗਾ ਕੇ ਸਿੱਖ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਲੱਗਣ ਦਾ ਮਨਸੂਬਾ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਿੱਖ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਰੂ ਕੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰ ਸਿੰਘ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਕਹਾਉਣਾ ਲਿਖਿਆ।
            ਅੱਜ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਕਿਸ ਰਾਹ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਦਾ ਦੌਰ ਤੇ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਕਲਚਰ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਨਾਮ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਲਚਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਨੂੰ ਸੋਹਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿੰਘ ਲਿਖਿਆ ਹਟਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ ਵਰਗੇ ਨਾਮ ਜੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਸੋਹਣਾ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੋਤਰ ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਪਰ ਪੂਰੇ ਨਾਮ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾ ਦਿਖਣਾ ਬੜੀ ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਹੈ। ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਿਖਾਏ ਨਿਯਮ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ? ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਜਾਏ ਸਿੰਘ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ? ਸਵਾਲ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਹੈ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ?
          ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਚਾਨਣ ਪਾਉਂਦਾ ਨਜਰ ਅਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਾਹਰਲੀ ਦੁਨੀਆ ਰਹਿ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਧਨ ਦੌਲਤ ਇੱਕਠਾ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਵਾਪਸੀ ਪਰਤਦਾ ਹੈ ਤੇ ਘਰ ਵੱਡਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਘਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸਦੇ ਗੋਤ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ..ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਸੰਧੂ,ਸਿੱਧੂ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਉਤਰਿਆ ਹਾਂ। ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਸਿੰਘ ਲਗਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗੋਤ ਜਾਂ ਜਾਤ ਲਗਾ ਕੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਇੱਕ ਹੈ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸੱਚ ਬਚਨ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਧਰਤੀ ' ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਆਏ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹੀ ਸਾਜੇ ਨਜਰ ਆਏ ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਦਲ ਵੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਹੀ ਜਾਣੇ ਗਏ।
            ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਵਜੋਂ ਪਹਿਚਾਣੇ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਲੱਗਾ ਨਜਰ ਆਇਆ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਦਾ ਜੋ ਵੇਲਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਜਰ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਸਿੱਖ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਰਹੇ। ਜਿਸ ਦਾ ਦੁੱਖ ਹਰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿਰਫ਼ ਗੋਤਰ ਲਗਾਉਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਸਿੰਘ ਨਹੀਂ।
            ਪਹਿਚਾਣ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਤੇ ਦਿਆਲਤਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ ਗੋਤਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਨਾਲ...ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਇੰਝ ਚੱਲੇਗਾ। ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੌਰ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਸੰਧੂ ਹਾਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਰੁੱਤਬਾ ਸਿੱਧੂ ਗੋਤ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇੰਝ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਹੋ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਸੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੰਘ ਹੋ ਨਾ ਕਿ ਧਰਮੀ ਖਿਲਾਫ਼ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ...! ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭੜਕਾਊ ਬਿਆਨ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫਲਾਣੇ ਦੇ ਕਾਕੇ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਚੰਨ ਚਾੜਤਾ,ਫ਼ਲਾਣੇ ਨੇ ਘਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਲਿਆ... ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕਿ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹਟਾ ਕੇ ਗੋਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।
           ਆਜਾਦੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰ ਯੋਧੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਸੂਰਮੇ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਹੀ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਗੋਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗਾ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮਾਂ ਬਦਲਿਆ ਤੇ ਸੋਚ ਬਦਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅੱਗੇ ਸਿੰਘ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ। ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਅੱਗੇ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ। ਇੱਕ ਸਰਦਾਰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਘਰ ਰਹਿੰਦੇ ਪਾਠੀ ਜੀ ਨੇ ਆਖਿਆ,' ਹੋਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਠੀਕ ਓ! ' ਬੜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਸਿੰਘ ਆਖ ਬੁਲਾਇਆ। ਬੜਾ ਮਨ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਸਿੱਖ ਦਾ ਨਾਮ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਅੱਗੋਂ ਜਵਾਬ ਆਇਆ,' ਜਗਤਾਰ ਸੰਧੂ ਉਰਫ਼ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸੰਧੂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ।'
           ਇਸ ਤੋਂ ਅਸੀ ਹੁਣ ਕੀ ਜਾਣਾਂਗੇ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੰਘ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਨਜਰੀ ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਗੱਲ ਵੇਖਣ ਤੇ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਅਜੀਬ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੱਗਣਾ ਵੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਜੋ ਦਾਤ ਬਖਸ਼ੀ ਹੈ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗੋਤਰ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨਾ ਬਣਾਓ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦਿਓ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲੱਗੇ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,' ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਬਰਾੜ ਹਾਂ,ਦੂਜਾ ਬੱਚਾ ਆਖੇ..ਮੈ ਸੁੱਖਪਾਲ ਸਿੱਧੂ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਭ ਕੀ ਹੈ ?
          ਸਾਫ਼ ਸਾਫ਼ ਨਜਰੀ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਸੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਚੱਕਰਵਿਊ ਵਾਂਗ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁੱਲ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਵਧੇਰੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਈਰਖਾ,ਸਵੈ - ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ,ਉੱਚ ਰੁੱਤਬਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਅੱਧਾ ਸਿੱਖ ਬਿਖੜ੍ਹ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਦੇ ਕੌਮੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ ਸਿੰਘ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਥਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਰੂਰ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਗੌਰਵ ਧੀਮਾਨ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਜੀਰਕਪੁਰ
 

ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸਵਾਲ

ਕਰਨਲ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ (ਡਾ) - ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਿਤ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋ? ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲੜਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਿਉਂ?
ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ -ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਮੌਰ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ)-  ਤੁਸੀਂ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਓ?
(ਕ ਸ ਗ) - ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੀ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨਾਲ 25 ਸਾਲ  ਤੋਂ ਜੁੜਿਆ ਹਾਂ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ )- ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ?
(ਕ ਸ ਗ) - ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 11 ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਸੀ ਬੀ ਐਸ ਈ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। 
(ਕ ਦ ਸ ਗ) -  ਤਕਨੀਕੀ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ?
(ਕ ਸ ਗ) - ਪੰਜਾਬੀ ਵਰਨਮਾਲਾ, ਵਿਆਕਰਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 600 ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਇਨਾਮ ਮਿਲੇ ਹਨ।
(ਕ ਦ ਸ ਗ) -  ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੋਗੇ?
(ਕ ਸ ਗ )- ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਾਂਗੇ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਪ੍ਰਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਾਂਗੇ। 
(ਕ ਦ ਸ ਗ)- ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗੇ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਨਵੀਆਂ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਛੂਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਵੀਡੀਓ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਸੁਣੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਡਮੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਕੇ ਹੋਰ ਵੀ ਜੋਸ਼ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰੋਗੇ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
 ਪੇਸ਼ਕਸ : ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਐੱਮ.ਏ.ਲੁਧਿਆਣਾ

“ਬੀਬੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲ ਭੁੱਖ ਹੜ੍ਹਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿਂਚ ਮੁਲਾਕਾਤ”

ਬੀਬੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਮੈਂ ਇੰਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿਖੇ ਸ: ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਹੀ ਮੁਲਾਕਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਪਨਾ ਪਣ ਅਤੇ ਸਨੇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਸੀ। ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਫੋਨ ਰਾਹੀਂ ਗੱਲ ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਹੋ ਰਹੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਕੱਲ ਜਦੋਂ ਮਿਤੀ 27 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੋਰਚੇ ਨੂੰ ਸੰਜੀਦਗੀ ਨਾਲ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਫ਼ਿਕਰ ਜਤਾਇਆ। ਉਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਥੇ ਇੰਨਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰੋ। ਪਰ ਉਨਾਂ ਇਹ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵੀ ਜਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਾਨ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਹਰ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਚਾਹੇ ਉਹ ਕਿਸਾਨੀ ਮੋਰਚਾ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਬੇਅਦਬੀਆਂ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਹੋਵੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਡੱਟ ਕੇ ਜਨਤਾ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਬਾਕੀ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਿਰਫ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਕੇ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਨਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਨਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਡੱਟ ਕੇ ਖੜਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਨਤਾ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਨਤਾ ਵੱਲੋਂ ਸਹੀ ਲੀਡਰ ਦੀ ਚੋਣ ਨਾ ਕਰਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਸਿਰਫ ਧਰਨੇ ਜਾਂ ਮੋਰਚੇ ਲਗਾਉਣ ਜੋਗਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੱਤਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਸਿੱਖ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੜਾਉ। ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਥ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬਿਅਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮਾਂ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗੋਰਵਮਈ ਵਿਰਸਾ ਗਵਾ ਬੈਠਾਂਗੇ।

ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੈ ਤਾਂ ਸੌਲਾ ਆਨੇ ਸੱਚੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜਨਤਾ ਹਰ ਚੁਣਾਵ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਦੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਬੱਦ ਤੋਂ ਬੱਦਤਰ ਹਾਲ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਲੁੱਕਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਰਸ਼ਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਗਿੱਲ

ਐਕਟਰ, ਲੇਖਕ, ਐਂਕਰ, ਸੰਪਾਦਕ, ਸੰਸਥਾਪਕ, ਪ੍ਰਧਾਨ- ਪੀਂਘਾਂ ਸੋਚ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤ ਮੰਚ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ +91-9888697078

 

ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ-ਬੀਬੀ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ

ਮੈਂ 23 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਗਾਉਣ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਜਾਵਾਂ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਚਾਹ ਦਾ ਲੰਗਰ ਜਾਂ ਪਰਸ਼ਾਦਿਆਂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਛੱਕਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਬਿਮਾਰ ਮਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਘੁੱਟਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਬਿਮਾਰ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਦਿੰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੰਗਤ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਰ ਸਿੱਖ ਆਗੂ ਜਾਂ ਹਰ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੰਨਾਂ ਸਭ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸੋਚੋ। ਇੰਨਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਵਿਗੜ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮੈਂ ਰੋਜ਼ ਸੋਚਦੀ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ਰੂਰ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਕੋਈ ਜੁਝਾਰੂ ਯੋਧਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵੀ ਇਸ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਈ ਹੈ।

ਕੱਲ 27 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਹੀ ਲਿਆ, “ਤੁਹਾਡਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਸਿੰਘ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਹੈ? ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਨਾਮ ਹੈ?” ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਬੜੀ ਹਲੀਮੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, “ਭੈਣ ਜੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।” ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ। ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਸੀ, “ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹੋ ਸਿਰਫ ਸੇਵਾ ਲਈ?” ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ, “ਦਰਦ ਹੈ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਲਈ। ਸਾਡੇ ਸਿੰਘ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਣ ਖਾਤਿਰ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਖੁੱਲੇ ਅਸਮਾਨ ਥੱਲੇ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਕਰਕੇ ਬੈਠ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਚੈਨ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡਾ ਇਖਲਾਕੀ ਹੱਕ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਕੇ ਇੰਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਿਏ।”

ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਹਿਜ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੇਕੇ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਈ ਹੈ। ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਬਤੌਰ ਸਹਾਇਕ ਅਕਾਉਟੈਂਟ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪੱਕਾ ਗੁਰੂ ਸਰ ਹੰਡਿਆਇਆ, ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਖੇ ਨੌਕਰੀ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਤਨਖਾਹ ਵੀ ਕਟਵਾ ਰਹੇ ਹਨ ਸਿਰਫ ਇੰਨਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਖਾਤਿਰ।

ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗੱਦੇ, ਕੰਬਲ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕਰ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਚਾਹ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਦਾ ਲੰਗਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਚਾਹ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਪਕਾ ਕੇ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਖੁਦ ਦੇ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮਰਥਣ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀ ਸੰਗਤ ਦੂਰੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਉੱਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਧਰੇ ਜਾਣਾ ਨਾ ਪਏ ਉਹ ਇੱਥੇ ਹੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਲੰਗਰ ਛੱਕ ਸਕਣ। ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸੰਗਤ ਦੇ ਝੂਠੇ ਭਾਂਡੇ ਤੱਕ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਂਝ ਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਰੱਖ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਮੋਰਚੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਚਿਹਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਦਿੱਸ ਰਹੇ ਹਨ? ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇੰਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਭੁੱਖੇ ਮਰਦਾ ਦੇਖਦੇ ਰਹਿਣਗੇ? ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇਹ ਕਹੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਮੋਰਚੇ ਲਈ ਫੰਡਿਗ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ? ਪੰਥ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਬਿਆਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸੱਚੀ ਮਨ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇਖ ਕੇ ਮਨ ਫਿਰ ਚੜਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਸ਼ਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਗਿੱਲ

ਐਕਟਰ, ਲੇਖਕ, ਐਂਕਰ, ਸੰਪਾਦਕ, ਸੰਸਥਾਪਕ, ਪ੍ਰਧਾਨ- ਪੀਂਘਾਂ ਸੋਚ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤ ਮੰਚ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ +91-9888697078

 ਆਉ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣੀਏ ✍️ ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕਰਪੂਰੀ ਠਾਕੁਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਵ ਉੱਚ ਸਨਮਾਨ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਸਨਮਾਨ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਤੱਥਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗੇ ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਦੋ ਹੋਈ -ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵ ਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ ਰਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਜੀ ਦੁਆਰਾ 1954 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1954 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਗੋਪਾਲਚਾਰੀਆ,ਡਾ ਸਰਵ ਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਵੀ ਰਮਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ 1966 ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਲ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਬਣਤਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ -ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦਾ ਮੈਡਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸੂਰਜ਼ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਸੱਤਿਆਮੇਵ ਜਯਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਡਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਕਦ ਰਾਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ।

ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਕਲਾ,ਸੰਗੀਤ, ਖੇਡਾਂ, ਵਿਗਿਆਨ,ਸਾਹਿਤ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨ ਯੋਗ ਅਤੇ ਅਤੇ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ।

ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ, ਨੈਲਸਨ ਮੰਡੇਲਾ ਅਤੇ ਅਬਦੁਲ ਗ਼ੁਫਾਰ ਖਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। 

          

                     ਰਜਵਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸ਼ਰਮਾ

                     7087367969

ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਸਿ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ✍ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਧੰਜੂ

ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਸਿ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ

ਮਾਝੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪਰਾਪਤ ਹੈ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਗਰੰਥ ਤੇ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰਾਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਿਰਮੌਰ ਸਹਿਤ ਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ ਅੱਜ ਕੱਲ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਏ ਤਾਂ ਏਸੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਸਮਰਪਿਤ ਗੁਰਵੇਲ ਸਿੰਘ ਕੋਹਾਲਵੀ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਸਿ ਬਣਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਭਰ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਜੇ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ਦੇ ਕਾਰਜ਼ਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ  ਤਾਂ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਉਤਮ ਦਰਜ਼ੇ ਦੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਹਰੇਕ ਦੇ ਵੱਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਹਿਤਕ ਕਾਰਜ਼ ਉਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੈ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਸੱਚਾ ਇਸ਼ਕ ਹੈ। ਜੇ ਇਸ ਸਾਹਿਤਕ ਹੱਸਤੀ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਕਰੀਏ ਸ਼ਾਇਦ ਪੂਰੀ ਗਿਣਤੀ ਮੈਂ ਨਾਂ ਕਰ ਸਕਾਂ। ਜੇ ਮੋਟੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਗਤੀ ਵਿਦੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇੱਕ ਰਜ਼ਿਸਟਰ ਸਭਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਔਹਦੇ ਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣਾ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਫੇਸਬੁਕ ਪੇਜ਼ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਫੇਸਬੁੱਕ ਗਰੁੱਪ ਵਟਸਐਪ ਗਰੁੱਪ ਨਿਰੰਤਰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਹੇਠ ਸਾਹਿਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ ਜੀ ਮੰਚ ਤੋਂ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਪੱਤਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਚਿੰਨਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਆਪਣੀ ਸਾਹਿਤਕ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦਾ ਵਾਰਿਸ ਬਣਕੇ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਇਸ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਸਿ ਵੱਲੋ ਆਨਲਾਈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਚ ਕਲਮਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਵੀਆ ਰਚਨਾਵਾਂ ਛਪਵਾ ਕੇ ਕਲਮਾਂ ਦਾ ਸਿਰ ਉਚਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੋ ਇਹ ਸੇਵਾਂਵਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਿਰੰਤਰ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਨਲਾਈਨ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਹਰ ਹਫਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਇਹਨਾ ਦੀ ਸਰਪਰੱਸਤੀ ਹੇਠਾਂ ਵਧੀਆਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਹਿਤਕ ਸਭਾਂਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਜੁਲ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਕਰਵਾਉਣੇ ਬਹੁਤ ਸਲਾਘਾਯੋਘ ਕਦਮ ਹਨ ਜੋ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋ ਬਹੁਤ ਸਲਾਹੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਅਰਪਨ ਕਰਨਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਹੈ। 
ਸਾਹਿਤਕ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ  ਸ਼ਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਗੁਰਵੇਲ ਗੁਰੂ ਕੋਹਾਲਵੀ  ਇੱਕ ਸੂਫੀ ਸ਼ਾਇਰ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਆੳ ਇਸ ਕਲਮ ਦੇ ਸੂਫੀ ਰੰਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਆਂ। ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚਲੀ ਬਿਰਹਾ,ਸੂਫੀ ਰੰਗਤ  ਉਸਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਦੇਦੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਕਲਮ ਜਦੋ ਲਿਖਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦਰਦਾਂ, ਗਮਾਂ ਦੇ ਡੂੰਘੇਂ ਸਾਗਰ ਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪੜਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ  ਇੰਜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਲਮ  ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਗਮਾਂ ਦਰਦਾਂ ਪੀੜਾਂ ਚ ਸਮੋਏ ਸ਼ਬਦ ਮੇਰੀ ਦਸਤਾਨ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹੋਵਣ। ਇਹ ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਉਚੀ ਤੇ ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਦੇ ਮਾਲਕ ਆਪਣੀਆ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੂਫੀ ਸੰਤਾਂ ਵਾਲੀ ਰੰਗਤ ਦੇ ਕੇ ਇਸ਼ਕ ਮਜ਼ਾਜੀ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸੁੱਚੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਵਾਂਗ ਸ਼ਬਦਾ ਨੂੰ ਢੁੱਕਵੇ ਥਾਂ ਤੇ ਚਿਣਨ ਤੇ ਚੁਨਣ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪੑਤੱਖ ਨੂੰ ਪੑਮਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀਂ ਇਹ ਸਭ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਫ਼ੇਸਬੁਕ ਪੇਜ਼ ਤੇ ਗਰੁੱਪਾ ਚ ਪਈਆਂ ਕਵਿਤਾਂਵਾਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾ ਚੋਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਜ਼ੋਬਨ ਰੁੱਤ ਵੇਲੇ ਦੋ ਜਵਾਨ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਗੜੁੱਚ ਹੋਈ ਅਵਸਥਾ ਚ ਇਕ ਦਮ ਵਿਛੜ ਜਾਣਾ, ਪੀੜਾਂ ,ਦਰਦ, ਗਮ ,ਹਉਕੇ ਵਸਲ ,ਹਿਜ਼ਰ ਸਹਿੰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਬਖੂਬੀ  ਲਿਖਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚੋ ਸੂਫੀ਼ ਸ਼ੈਲੀ ਪਰਤੱਖ ਨਜ਼ਰ ਆਉਦੀਂ ਹੈ। ਆੳ ਇਸ ਕਲਮ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਸੂਫ਼ੀ ਰੰਗਤ ਵਾਲੀਆਂ ਰਚਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਵੰਨਗੀਆਂ ਤੇ ਝਾਤ ਪਾਉਦੇਂ ਆਂ।

ਰਾਂਝੇ ਦਾ ਸੁਨੇਹੜਾ 
ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ,ਕੋਈ ਹੀਰ ਨੂੰ ਸੁਣਾਓ,
ਸਾਡਾ ਯੋਗ 'ਚ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਧਿਆਨ।। 
ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਚੜੵੀ ਲੋਰ,ਇਸ਼ਕ ਮਿਜਾਜ਼ੀ ਵਾਲੀ, 
ਨੀ ਦੇਵੇ ਗੋਰਖ਼ ਹਕੀਕੀ ਦਾ ਗਿਆਨ।।
     ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ.. 
ਤਨ ਏ ਰਾਖ਼ ਮੇਰੇ,ਯਾਦ ਤੇਰੀ ਸਾਥ ਮੇਰੇ, 
ਕੀ-ਕੀ ਦੱਸਾਂ ਖੋਲ੍ਹ,ਕਿੰਨੇ ਪੁੰਨ-ਪਾਪ ਮੇਰੇ।
ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ, ਹੋਣਗੇ ਸਰਾਪ ਮੇਰੇ, 
ਜੋ ਆਕੇ ਬਹਿ ਗਏ ਨੇ,ਬਣ ਮਹਿਮਾਨ।। 
   ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ.....
ਭੁੱਲਦਾ ਨਾ ਬੇਲਾ,ਤੇਰੀ ਮਿੱਠੀ ਚੂਰੀ ਹੀਰੇ, 
ਚੌਧਰੀ ਹਜ਼ਾਰੇ ਦਾ ਮੈਂ,ਕਰਾਂ ਮਜ਼ੂਰੀ ਹੀਰੇ।
ਮੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਵਿੱਚ,ਤੇਰੀ ਜੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਹੀਰੇ, 
ਪਏ ਡਾਹਢਾ ਕਰਦੇ ਨੇ,ਜ਼ਿਹਨ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ।। 
    ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ...
ਖੇੜੇ ਨਾਂ ਸੰਯੋਗ ਤੇਰਾ,ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਵਿਯੋਗ ਤੇਰਾ,
ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਖੇੜਾ,ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸੋਗ ਮੇਰਾ।
ਮੇਰੀ ਮੌਤ ਨਾ ਮੁੱਕੂ,ਹਿਜ਼ਰ ਦਾ ਰੋਗ ਮੇਰਾ,
ਹੀਰੇ ਮੈਂ ਜਿੰਦ ਕਰਨੀ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ।। 
            ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ.... 
ਜਾਂ ਤਾਂ ਮਿਲਾਵੋਂ ਸਾਨੂੰ ਹੀਰ, ਜਤੀ ਜੀ? 
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੱਢ ਲਓ, ਜੋਗੀ ਦੀ ਜਾਨ।। 
ਦਾਗ਼ ਲੱਗ ਜਾਣਾ ਤੇਰੇ ਯੋਗ ਵੇ ਗੋਰਖਾ, 
ਜੇ ਮੈਂ ਦੇ ਤੇ "ਗੁਰੂ" ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਬਿਆਨ।।
     ਜਾਓ ਨੀ ਹਵਾਓ...
 ਗੁਰਵੇਲ ਗੁਰੂ ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ

ਕਵੀਂ ਨੇ ਇਸ ਰਚਨਾਂ ਚ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਮਜ਼ਾਜੀ ਦੀ ਸੋਹਣੀ ਗੱਲ ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰੂਹ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਦੀ ਰੂਹ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਮਿਲਣ ਲਈ ਬਿਰਹਾਂ ਪੀੜਾਂ ਦਾ ਸੰਤਾਂਪ ਚਲਦੀ ਹੈ।

ਜ਼ਿਆਰਤ(ਤੀਰਥ)
ਅਸਾਂ ਯਾਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਰੱਬ ਹਰਦਮ,
ਝੁਕ ਝੁਕ ਕੇ ਇਬਾਦਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਨਾ ਕਾਬੇ ਗਏ ਅਤੇ ਨਾ ਮੱਕੇ ਗਏ,
ਰਾਂਝਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਰਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

ਬੰਨ ਘੁੰਗਰੂ ਨੱਚੇ ਦਰ ਮਾਹੀ ਦੇ,
ਬਣ ਕੰਜਰੀ ਮੁਜਰਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਸਾਡਾ ਯਾਰ ਨਾ ਕਿਧਰੇ ਰੁੱਸ ਜਾਵੇ,
ਕਦਮਾਂ ਤੇ ਸਿਰ ਵੀ ਧਰਦੇ ਰਹੇ। 

ਸਾਡੇ ਸਬਰ ਸਿਦਕ ਨੂੰ ਨਾਪਣ ਲਈ, 
ਉਹ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਪੈਮਾਨੇ ਘੜਦੇ ਰਹੇ।
ਅਸੀਂ ਕਾਂਸੇ ਭਰ- ਭਰ ਪੀਂਦੇ ਰਹੇ, 
ਤੇ ਉਹ ਹਿਜਰ ਪਿਆਲੇ ਭਰਦੇ ਰਹੇ। 

ਅਸੀਂ ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਕੇ ਮੰਨਦੇ ਗਏ, 
ਉਹ ਦੋਸ਼ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਮੜਦੇ ਰਹੇ। 
ਉਹ ਹਰ ਬਾਜ਼ੀ ਸਾਥੋਂ ਜਿੱਤਦੇ ਗਏ, 
ਅਸੀਂ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਵੀ ਹਰਦੇ ਰਹੇ।

ਉਹ ਗੈਰਾਂ ਸੰਗ ਪੀਘਾਂ ਝੂਟਦੇ ਰਹੇ,
ਅਸੀਂ ਦਿਲ ਪੱਥਰ ਕਰ ਜਰਦੇ ਰਹੇ। 
ਸਾਨੂੰ ਗੈਰਾਂ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਮਾਰਿਆ ਨਾ, 
ਉਹਦੇ ਫੁੱਲ ਮਾਰਿਆ ਵੀ ਮਰਦੇ ਰਹੇ।

ਅਸੀਂ ਚੰਨ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦਾ ਤੱਕਣ ਲਈ, 
ਫੜ ਛਾਨਣੀ ਛੱਤ ਤੇ ਖੜਦੇ ਰਹੇ।
"ਗੁਰੂ" ਚੰਨ ਕਿਥੇ ਸਾਡਾ ਹੋਣਾ ਸੀ, 
ਐਵੇਂ ਉਛਲ ਉਛਲ ਕੇ ਫੜਦੇ ਰਹੇ।

ਉਹਦੇ ਮੂੰਹੋ ਨਿਕਲੇ ਹਰਫ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ, 
ਅਸੀਂ ਵਾਂਗ ਆਇਤਾਂ ਦੇ ਪੜਦੇ ਰਹੇ।
ਅਸੀਂ ਰੱਬ ਵੱਲੋਂ ਕਾਫ਼ਿਰ ਹੋ ਗਏ, 
ਕਿਓ ਜੋ ਬੁੱਤ ਪ੍ਰਸਤੀ ਜੂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।

ਨਾ ਹੀਰ ਮਿਲੀ ਨਾ ਰੱਬ ਮਿਲਿਆ, 
ਨਾ ਘਾਟ ਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਨਾ ਘਰ ਦੇ ਰਹੇ।
ਸਾਡਾ ਯਾਰ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਰੁੱਸ ਗਿਆ,
ਤੇ ਅਸੀਂ ਨਾ ਮੌਲਾ ਦੇ ਦਰ ਦੇ ਰਹੇ।

ਰੂਹ ਵਾਂਗ ਪਪੀਹੇ ਵਿਲਕ ਉਠੀ, 
ਅਸੀਂ ਦਰਸ ਪਿਆਸੇ ਮਰਦੇ ਰਹੇ।
ਉਹ ਜਦ ਆਏ ਸਾਡੀ ਮਈਅਤ ਤੇ, 
"ਗੁਰੂ" ਤਾਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਪਰਦੇ ਰਹੇ।
ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲਵੀ 

ਲੇਖਕ ਨੇਂ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਚ ਪਿਆਰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਔਖੇ ਬੁਲੇਸ਼ਾਹ ਵਾਂਗੂੰ ਯਾਰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਪਾ ਪੈਰੀ ਝਾਂਜ਼ਰ ਨੱਚਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ
ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ, 
ਇੱਕ ਚੰਨ ਵਰਗੀ ਸਹਿਜ਼ਾਦੀ ਦੇ। 
ਅਸੀਂ ਮਹਿਕ ਫ਼ੈਲਾਉਣੀ ਪਿਆਰਾਂ ਦੀ, 
ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਤੇ।

ਉਦਾਂ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਏ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ,
ਪਰ ਉੱਤਮ ਭਾਸ਼ਾ ਪਿਆਰ ਦੀ ਏ। 
ਜਿੱਦਾਂ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ ਕੋਇਲ ਦੀ, 
ਤਪਦੇ ਹੋਏ ਸੀਨੇ ਠਾਰਦੀ ਏ।
ਕਾਂ ਤੇ ਕੋਇਲ ਨੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ,
ਪਰ ਗੱਲ ਯਾਰਾ ਕਿਰਦਾਰ ਦੀ ਏ।
ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਕਾਵਾਂਰੌਲੀ ਦਾ, 
ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਰਾਗ ਮਲਹਾਰ ਦੀ ਏ।
ਦੋ ਕੌੜੇ ਬੋਲ ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਦੇ, 
ਮੁੱਢ ਬੰਨ ਦੇਂਦੇ ਬਰਬਾਦੀ ਦੇ।
     ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ•••••• 
ਇਹ ਬੋਲੀ ਪੀਰਾ ਫਕੀਰਾਂ ਦੀ, 
ਬੁੱਲੇ,ਹਾਸ਼ਿਮ,ਵਾਰਿਸ ਤੇ ਮੀਰਾਂ ਦੀ। 
ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸੰਤਾਂ ਤੇ ਨਾਥਾਂ ਦੀ, 
ਸੋਹਣੀ,ਸਾਹਿਬਾਂ,ਸੱਸੀ ਅਤੇ ਹੀਰਾਂ ਦੀ।
ਬੋਲੀ ਲਹਿੰਦੇ ਤੇ ਚੜਦੇ ਦੀ, 
ਪੰਜ ਆਬਾਂ ਦੀ ਪੰਜ ਨੀਰਾਂ ਦੀ।
ਇਹ ਬੋਲੀ ਹੈ ਬੋਲੀ ਰੂਹਾਂ ਦੀ, 
ਇਹ ਬੋਲੀ ਨਹੀਂ ਸਰੀਰਾਂ ਦੀ।
ਮਾਂ ਬੋਲੀ ,ਮਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹੋ ਬੋਲੀ, 
ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਨਹੀ,ਲਿਖਤ ਕਿਤਾਬੀ ਦੇ।। 
    ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ••••
ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, 
ਪਰ ਇੱਜਤਾਂ ਤੇ ਹਮਲੇ ਨਹੀਂ ਜਰਦੇ।
ਸਾਨੂੰ ਮਾਰ ਗਏ ਨੇ ਭੇਤੀ ਘਰਦੇ, 
ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਮਾਰਿਆਂ ਨਹੀ ਮਰਦੇ।
ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਮਾਰ ਦੇਈਏ ਦੁਸ਼ਮਣ,
ਲਲਕਾਰ ਕੇ ਲੰਡਨ ਜਾ ਵੜਦੇ।
ਕਰ ਡੋਰੇ ਨੈਣ ਗੁਲਾਬੀ ਜਿਹੇ। 
    ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ•••••
ਉਜ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੋ,
ਪਰ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਰਜਵਾ ਪਿਆਰ ਦਿਓ। 
ਥੋੜਾ ਚੜਿਆਂ ਕਰਜ ਉਤਾਰ ਦਿਓ।।
ਫਿਰ ਮਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜੁਲਫ਼ ਵੀ ਸਵਾਰ ਦਿਓ।
ਸਿੱਖੋ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਦੀ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ, 
ਤੁਸੀ ਜਾਏ ਮਾਤਾ ਮਾਂਝੀ ਦੇ।
ਭਾਵੇਂ ਤੈਰੋ ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਰ ਵਿੱਚ, 
ਪਰ ਰੱਖਿਓ ਪੰਖ ਮੁਰਗਾਬੀ ਦੇ।
  ਅਸੀਂ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ।

ਇਸ ਕਲਮ ਵੱਲੋ ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਸ ਬਣ ਪੰਜ਼ਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆ ਖੂਸੂਰਤ ਸ਼ਬਦ ਕਵਿਤਾ ਚ ਪਰੋਏ ਗਏ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਕੋਹਾਲਵੀ ਜੀ ਦੀ ਕਲਮ ਨੇਂ
ਸਮੇਂ ਦੇ ਚਲ ਰਹੇ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗਜ਼ਲਾ ਲੇਖਾ ਚ ਲਿਖ ਕੇ ਕਲਮ ਦੀ ਚੋਟ ਨਾਲ ਸੱਚ ਲਿਖਣ ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਬੋਲਣਾ ਭਾਵੇਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਦੋ ਕੀ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਬੋਲਣਾ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਇਹ ਗੁਣ ਵੀ ਇਸ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 
            ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈਅਬੱਧ ਕਰਨ ਤੇ ਤਰੰਨਮ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦਾ ਨਿਵੇਕਲਾ ਸ਼ੌਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।ਗੁਰੂ ਕੀ ਨਗਰੀ ਅੰਮਿ੍ਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਇਸ ਗੱਭਰੂ ਨੇ ਐਮ.ਏ ,ਬੀ.ਐਡ ਦੀ ਪੜਾਈ ਕਰਕੇ ਸਿਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈਡਮਾਸਟਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਂਵਾ ਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ (ਰਜਿ) ਪੰਜਾਬ ਦੇ  ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਗੁਰਵੇਲ ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ ਹਫ਼ਤਾ ਵਾਰੀ ਆਨਲਾਈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅੱਠ ਸਾਝੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗੑਹਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।ਇਨਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਵਿੱਚ ਪੁਸਤਕ "ਇਸ਼ਕ ਮਿਜ਼ਾਜੀ ਤੋਂ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਵੱਲ " ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਅਸੀ ਵਾਰਿਸ ਮਾਂ ਪੰਜ਼ਾਬੀ ਦੇ ਛਪ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹਨਾ ਦੀਆ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਗਜ਼ਲਾ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪਦੀਆਂ ਦੇਖੀਆ ਗਈਆ ਹਨ। ਗੁਰਮੁੱਖੀ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਨਾਮ ਦਾ ਫ਼ੇਸਬੁਕ ਗਰੁੱਪ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਰੇਖ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਨਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਐਤਵਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਛਪ ਰਹੀ ਹੈ। 
          ਕੋਹਾਲਵੀ ਸਾਹਿਬ ਮੌਡਲਿੰਗ ਤੇ ਐਕਟਿੰਗ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੌਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਈ ਸ਼ਾਰਟ ਮੂਵੀ ਤੇ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਕੋਹਾਲ਼ਵੀ ਸਾਹਿਬ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਤਪਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਦੀਆਂ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦਾਂ ਹਾਂ। 
      ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਧੰਜੂ।
                   ਪਟਿਆਲਾ।

ਅੱਜ ਦਾ ਵਿਚਾਰ  ✍ ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਭ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਹ ਛੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਤਾਂ ਤਿਆਗਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ। ਬਾਕੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜੀ ਰਹੇ ਹੋ ,ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਸਿੱਖਦੇ ਰਹੋ। ਨਵੇਂ ਅਨੁਭਵ ਹੋਣਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਨੁਭਵ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਵਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਜੀਓ। ਅਨੁਭਵ ਜੋ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਲਾਹ ਦੇ ਸੋ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਬਦਲੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਇੱਕ ਠੋਕਰ ਬਿਹਤਰ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰੀਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਵੀ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਗ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਰਹੋ। ਹੱਸਦੇ ਵਸਦੇ ਰਹੋ ਆਬਾਦ ਰਹੋ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ।
  
ਦੁਆ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਸਹਿਜ ਸੁਖਦ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰਪੂਰ ਹੋਵੇ ਜੀ।

ਸ਼ੁੱਭ ਸਵੇਰ 

ਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ਫਗਵਾੜਾ