ਵਿਸ਼ਵ ਚੋਗਿਰਦਾ ਦਿਵਸ ਜਾਂ ਵਿਸਵ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਸ਼ੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਲੋਂ ਸਟਾਕਹੋਮ ਵਿਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸਬੰਧੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸੰਨ 1974 ਵਿਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ, (ਕੇਵਲ ਇਕ ਧਰਤੀ ੋਨਲੇ ੋਨੲ ੲੳਰਟਹ)। ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਵਾਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰਖਿਆ ਤੇ ਸਾਫ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇਣਾ ਵੀ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਫਰਜ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮਤੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਉਥੇ ਆਰਥਿਕ ਦਿਵਸ ਮਾਡਲ ਤੇ ਸੱਟ ਮਾਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਸੀ “ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਜੀਵਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਜਵਾਬ-ਦੇਹੀ ਵੀ ਨਿਸਚਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ “।ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਦੇਸਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿੋਰਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਉਹੀ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾ ਦਸੇੇ ਵਿਕਾਸ ਮਾਡਲ ਨਾਲ ਜੁੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੇਰ ਆਏ ਦਰੁਸਤ ਆਏ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਕੁਦਰਤੀ ਪੱਖੀ ਅਰਥਚਾਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਚੋਗਿਰਦਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ ਜਾਂ ਥੀਮ ਹਰ ਸਾਲ ਨਵਾਂ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਚ ਆ ਰਹੇ ਬਦਲਾਅ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੜੀ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਚੋਗਿਰਦਾ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਾਲ 1980 ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਚੋਗਿਰਦਾ ਪੋ੍ਰਗਰਾਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਨੈਰੋਬੀ (ਕੀਨੀਆਂ) ਵਿਚ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਟੀਚਾ ਮੈੰਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਨਾਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ , ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸੁਰਖਿਆ ਕਰਨ , ਲਘੂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ , ਭੂਮੀ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ ‘ਚ ਮਿਲਾਵਟ ਅਤੇ ਮਾਰੂਥਲੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ॥ ਸਾਲ 2020 ਵਿਸ਼ਵ ਚੋਗਿਰਦਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਥੀਮ ਜਾਂ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਛੲਲੲਬਰੳਟੲ ਭੋਿਦਵਿੲਰਸਟਿੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵ ਧਰਤੀ ਤੇ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਨਾਂ੍ਹ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਯੋਗ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ । ਉਨਾਂ੍ਹ ਲਈ ਯੋਗ ਭੋਜਨ ਤੇ ਸੁਰਖਿਅਤ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇਣਾ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਤਰਜੀਹ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਜੈਵ ਵਿਿਭੰਨਤਾ ਦਾ ਹਾਲ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੈ 737 ਜੀਵ ਜੰਤੂ ਅਤੇ 121 ਬਨਸਪਤੀ ਦੀਆ ਪਰਜਾਤੀਅ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁਕੀਆ ਹਨ। ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦਾ ਤੇਜਾਬੀ ਕਰਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਲੀ ਜੀਵ ਆਪਣੀ ਹੋੰਦ ਗਵਾ ਚੱਕੇ ਹਨ ।
ਭਾਰਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚ ਜਹਿਰੀਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਛੱਡਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ 5ਵਾਂ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵਧ ਪ੍ਰਦੂਸਿਤ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕਾਰਣ 12 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਸਾਹ ਦਿਲ ਫੇਫੜੇ ਤੇ ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਤੇ ਵਾਹਣਾ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆਂ ਧੂੰਆਂ, ਦੱਰਖਤਾਂ ਦੀ ਅੰਨੇਵਾਹ ਕਟਾਈ ਅਤੇ ਕੋਲ ਗੈੈਸਾਂ ਤੇ ਤੇਲ ਨਾਲ ਚਲਦੇ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਥਰਮਲ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਨਵਿਆੳਂੁਣ ਯੋਗ ਉਰਜਾ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਰਤ ਕੇ ਜਨਤਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇਣ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਹਨ । ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਚੀਨ ਦਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਜੀ ਉਰਜਾ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਆਸਾਮ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਗਹਾਟੀ ਦਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ 100% ਸੂਰਜ ਦੀ ਉਰਜਾ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਤੰਦਰੁਸਤ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਲਈ ਨਵਿਆਉਣ ਯੋਗ ਉਰਜਾ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਡੀਜਲ ਪੈਟਰੋਲ ਤੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਨੂੰ ਸਾਫ ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਕਰਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚੇ। ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਵਧਾਓ ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਪਾਓ।
