9ਵੀ ਅਤੇ 10ਵੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚ ਤੁਰਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਉਥਾਨ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਸ਼ਕ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਸੀ।ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤ ਉੱਪਰ 17ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਧਨ ਦੌਲਤ ਖੂਬ ਲੁੱਟੀ।
ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਦਾ ਜਨਮ 2ਨਵੰਬਰ 971ਈ.ਨੂੰ ਗਜ਼ਨੀ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹੋਇਆ।ਉਸਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਅਬੁਲ ਕਾਸਿਮ ਮਹਿਮੂਦ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਸੁਬੁਕਤਗੀਨ ਗਜ਼ਨੀ ਦਾ ਹਾਕਮ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਜ਼ਬੁਲਸਤਾਨ ਦੇ ਅਮੀਰ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਨੂੰ 'ਮਹਿਮੂਦ ਜ਼ਬੁਲੀ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਲੀਫ਼ਾ ਤੋਂ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈ ਕੇ ਉਹ ਗਜ਼ਨੀ ਦਾ ਹਾਕਮ ਬਣਿਆ। ਖਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਗਜ਼ਨਵੀ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਉਲ ਮਿਲੱਤ ਅਤੇ ਯਮੀਨਉੱਦੁਲਾ ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਬਖ਼ਸ਼ੇ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਨੂੰ ਯਾਮਿਨੀ ਵੰਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
1000ਈ. ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1026 ਈਸਵੀ.ਤਕ ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ 17ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋ ਸੋਮਨਾਥ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਿਰ ਉਪਰ ਹਮਲਾ ਸੀ।ਜਿੱਥੇ ਖੂਬ ਲੁੱਟਮਾਰ ਕੀਤੀ। ਸੋਮਨਾਥ ਦੀ ਜਿੱਤ ਮਹਿਮੂਦ ਦਾ ਮਹਾਨ ਸੈਨਿਕ ਕਾਰਨਾਮਾ ਸੀ।ਇਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਬ ਗਜ਼ਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿਉੰਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸ਼ਕਾ ਨੇ ਮਹਿਮੂਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਅਧੀਨਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ।
ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਕੱਟੜ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੀ।ਜਿਸਨੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਉਪਰ ਅਤਿਆਚਾਰ ਕੀਤੇ।
ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸੈਨਾ ਸਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤੇ ਯੋਗ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ।ਜਿਸ ਕਰਕੇ 17ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਕ ਵੀ ਹਾਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣਾ ਪਿਆ।ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਮਹਾਨ ਜੇਤੂ ਸੀ ਪਰ ਉਸਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਵਲ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਰਾਜ ਸਥਾਈ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ।
ਮਹਿਮੂਦ ਵਿਦਵਾਨਾ ਦਾ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਸੀ। *ਅਲਬੇਰੁਨੀਉਸਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਕਿਤਾਬ ਉੱਲ ਹਿੰਦ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। *ਫਿਰਦੌਸੀ* ਇਕ ਹੋਰ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸ਼ਾਹਨਾਮਾਅਤੇ ਯੂਸਫ਼ ਵ ਜ਼ੁਲੈਖ਼ਾ ਨਾਮਕ ਮਹਾਨ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖੇ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਤਬੀ, ਬਹਾਕੀ, ਅਨਸਾਰੀ, ਅਸਜੁਦੀ ਅਤੇ ਫਾਰਾਬੀ ਹੋਰ ਕਵੀ ਸਨ।
ਮਹਿਮੂਦ ਕਲਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਵੀ ਸੀ।ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਦਰੱਸੇ ਅਤੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਬਣਵਾਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਜ਼ਨੀ ਦੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।ਇਸਨੂੰ ਸਵਰਗੀ ਦੁਲਹਨ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਦਾ ਅਸਚਰਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਬੰਧ ਏ ਸੁਲਤਾਨ ਨਾਮਕ ਪੁਲ, ਇਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ, ਇਕ ਪੁਸਤਕਾਲਾ ਆਦਿ ਉਸਾਰੀ ਕਰਵਾਈ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਮੂਦਦੇ ਰਾਜ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ।
ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਸਿੰਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾ ਦੇ ਜੱਟਾਂ ਉਪਰ 1026-27 ਈ.ਵਿੱਚ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ।ਉਸਨੇ ਜੱਟਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰਾਇਆ।ਇਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਮਗਰੋਂ 30ਅਪ੍ਰੈਲ 1030ਈ. ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਯੋਧਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਮਹਿਮੂਦ ਨੂੰ ਗਜ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ।
ਪੂਜਾ9815591967
