ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਅਵਤਾਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੱਧਾ ਸਰੀਰ ਚਾਰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵਾਲੇ ਨਰ ਦਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਸਿਰ ਸੀ; ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ।ਦੇਸੀ ਸ਼ਬਦ 'ਨਰਸਿੰਘ'।
ਜੋ ਅੱਧੇ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਅੱਧੇ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸਿਰ ਅਤੇ ਧੜ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਪੰਜੇ ਸ਼ੇਰਾਂ ਵਰਗੇ ਸਨ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੇਵਤੇ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਜਯੰਤੀ ਹਰ ਸਾਲ ਵੈਸਾਖ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਹੀ ਨਰਸਿੰਘ ਅਵਤਾਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਸ਼ਸਤਰ ਤਿੱਖੇ ਨਹੁੰ, ਚੱਕਰ, ਗਦਾ ਅਤੇ ਸ਼ੰਖ ਸਨ।ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਇਸ ਰੂਪ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਨਾਂਮ ਜਿਵੇਂ- ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਨਰਹਰੀ,ਉਗਰਾ ਵੀਰ ਮਹਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ,ਹਿਰਣ੍ਯਕਸ਼ਿਪੁ ਅਰਿ। ਆਦਿ ਸਨ।
ਸਿਕਲੀਗੜ੍ਹ ਧਾਰਹਾਰਾ ਪਿੰਡ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਦੇ ਪੂਰਨੀਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਨਮੰਖੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਨਰਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰ ਧਾਰਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਪਿੰਡ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਗਤ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੀ ਮਾਸੀ ਹੋਲਿਕਾ ਉਸਨੂੰ ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਲੀਕਾਦਾਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਇੱਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ।
ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਰਣਯਕਸ਼ਿਪੂ ਦਾ ਕਿਲਾ ਸਿਕਲੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਵਾਨ ਨਰਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਮ ਭਗਤ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਥੰਮ ਤੋਂ ਅਵਤਾਰ ਧਾਰਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਥੰਮ੍ਹ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਾਨਿਕਯ ਥੰਮ੍ਹ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅੱਜ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਿਰਣਯਕਸ਼ਿਪੂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰੂਬੀ ਪਿੱਲਰ 12 ਫੁੱਟ ਮੋਟਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 65 ਡਿਗਰੀ 'ਤੇ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਭਗਵਾਨ ਨਾਰਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਰੂਪ ਦੇ ਅੱਗੇ 10ਅਵਤਾਰ ਮੰਨੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਵੇਂ-ਉਗਰਾ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਕ੍ਰੋਧ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਮਲੋਲ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਜਵਾਲ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਵਰਾਹ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਭਾਰਗਵ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਕਰੰਜ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਯੋਗ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਲਕਸ਼ਮੀ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ,ਛਤਰਵਤਾਰ ਨਰਸਿਮਹਾ/ਪਵਨ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ/ਪਾਮੁਲੇਤਰੀ ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਆਦਿ।
ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਦੇਵਤਾ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਚੌਥਾ ਅਵਤਾਰ ਸੀ। ਜਿਸਦਾ ਚਿਹਰਾ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਧੜ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ, ਨਰਸਿੰਘ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਚੌਥੇ ਅਵਤਾਰ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਸਿੱਧ ਯੋਗੀ, ਨਰਸਿਮ੍ਹਾ ਦੇਵਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਭਗਵਾਨ ਨਰਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਦਿਰ ਸਨ।ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਇਸ ਰੂਪ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਸਤਯੁਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਸਾਲ 14ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਨਰਸਿੰਘ ਜਯੰਤੀ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।
ਪੂਜਾ 9815591967
