ਚਾਹੇ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜਸੇਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਥਾਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਜਾਂਦੇ ਮਾੜੇ ਭਰਭਾਵ ਪੌਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹਿਆ ਹਨ ਪਰ ਹੁਣ ਭਾਰਤ 'ਚ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦਾ ਤੀਜਾ ਪੜਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਹਾਲੇ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪੁੱਜਣਾ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਪਾਰ ਕਲਟੀਵੇਸ਼ਨ ਆਫ ਸਾਇੰਸ (ਆਈਏਸੀਐੱਸ) 'ਚ ਹੋਏ ਇਕ ਅਧਿਐਨ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਆਪਣੇ ਵਿਕਰਾਲ ਰੂਪ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪੁੱਜਾ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤਕ ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪੁੱਜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਲਾਕਡਾਊਨ ਕਾਰਨ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪੁੱਜਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਤਕ ਟਲ਼ ਸਕਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਰੋਨਾ ਨਾਲ ਨਿਬੇੜਾ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕੇ ਹਨ। ਬਾਇਓ ਕੰਪਿਊਟੇਸ਼ਨਲ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਇਸ ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ 'ਚ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤਕ ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੋਰੋਨਾ ਨਾਲ ਇਨਫੈਕਟਿਡ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਦਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਰਿਪ੍ਰਰੋਡਕਸ਼ਨ ਨੰਬਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਦਾ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਏਨਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਰਿਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਨੰਬਰ 2.2 ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ 10 ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ 22 ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲਾਕਡਾਊਨ ਤੇ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਡਿਸਟੈਂਸਿੰਗ (ਸਰੀਰਕ ਦੂਰੀ) ਦੀ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ 'ਤੇ ਇਹ ਰਿਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਨੰਬਰ ਘੱਟ ਹੋ ਕੇ 0.7 ਤਕ ਪੁੱਜਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਆਈਏਸੀਐੱਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸ਼ਾਂਤਨੂੰ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਐਨ ਸਕੂਲ ਆਫ ਮੈਥੇਮੈਟੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਰਾਜਾ ਪਾਲ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਸਸੈਪਟੇਬਲ ਇਨਫੈਕਟਿਡ-ਰਿਕਵਰੀ ਡੈੱਥ (ਐੱਸਆਈਆਡੀ) ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਮਾਡਲ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਲਾਕਡਾਊਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਾ ਸਿਖਰ ਮਈ ਦੇ ਅੰਤ 'ਚ ਹੁੰਦਾ। ਲਾਕਡਾਊਨ ਕਾਰਨ ਇਸ 'ਚ ਕਰੀਬ 15 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਫਰਕ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ 3 ਮਈ ਨੂੰ ਲਾਕਡਾਊਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ 'ਚ ਭਾਰੀ ਉਛਾਲ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ 'ਚ 24 ਮਾਰਚ ਦੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਇਆ ਉਦੋਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਨਾਲ ਇਨਫੈਕਟਿਡ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੁੱਲ 657 ਸੀ, ਜਦਕਿ ਜਰਮਨੀ 'ਚ 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਪੱਧਰੀ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਥੇ ਕੋਰੋਨਾ ਨੇ ਇਨਫੈਕਟਿਡ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਸੀ।ਇਹ ਸਾਰੇ ਤੱਥ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਹੀ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕੇ ਸਾਭਧਾਨੀ ਵਰਤਣੀ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਚਾਹੇ ਮਸਲਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਜਲਦਾ ਰੱਖਣ ਦਾ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਅਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ
